Tarihin ilk devirlerinden 11. yüzyıla kadar Türk kökenli topluluklar Moğolistan'ın doğusundaki Kerulen ırmağı'ndan Tuna boylarına kadar doğu batı yönünde hareket etmişlerdir. Nitekim bu geniş alanda söz konusu halkların (boyların) izlerini takip etmek, bir bakıma erken dönem Türk tarihini aydınlığa kavuşturmaktır. Izlerini takip edebildiğimiz tarihi kaynakların çoğu Türk dilinde değil, komşu milletierin dillerinde (Çin, Fars, Arap, Grek, Latin ve Rusça) yazılmıştır. Bu durum Eski Türk tarihini araştırınayı zorlaştırrnaktadır. Ancak, söz konusu bu alanın tamamında Eski Türk Dilinin yadigarları bulunmaktadır. Runik alfabe de denen bu oyma yazı çoğunlukla taşların üstüne kazınmıştır.
Ming-cha-chan zaferi bize bu zaferin kazanılmasında Mo-ço'nun yeğeni Gültekin (Kul-tégin)'in oynadığı rolü anlatan Koşo Çaydam kitabesinde destansı ifadelerle kutlanmaktadır: "Cha-tch'a sengun'a karşı döğüştük. Evvelâ o, Gültekin, demir kır at Tadikin-çur(Tadiking-tchour)'a binip hücuma geçti. Bu at orada öldürüldü. İkinci sefer demir kır at İşbara-Yamatar(Ichbara-Yamatar)'a atladı ve hücum etti. Bu at da orada öldürüldü. Üçüncü olarak doru at Kedimlig'e bindi ve hücuma geçti. Zırhları içinde, yüzden ziyade düşmana ok isabet ettirdi. Ey Türk beyleri bu hücum aranızdan çoğunun hatırındadır. Çin ordusunu, orada imha ettik."
Mo-ço, Çin topraklarına yaptığı bu akınların her birinden sonra Moğolistan'a uzun esir kafileleri ve inanılmayacak ganimetlerle dönüyordu. Koşo Çaydam kitabesinin dediğine göre: "Bu sırada esirler esir sahibi oluyor, serfler, serf sahibi oluyordu. O kadar fütuhat ve teşkilât yapıyorduk!".
Sayfa 123
Mo-ço'nun ölümünü müteakip Türkler arasında vahim karışıklıklar çıktı. Enerjik yeğeni Kutluğ Kağan'ın oğlu Gültekin, hakiki bir saray ihtilâline teşebbüs etti. Zaferlerinin kendisine temin ettiği nüfuz ve kuvvete dayanarak (amcasının vekili olarak oynadığı rolü görmüştük) Mo-ço'nun oğlu Bögü'yi ve bütün ailesini, hatta ölen kağanın bütün müşavirlerini idam ettirdi. Ölümden yalnız, Gültekin'in biraderinin kayın babası olduğu için Tonyukuk kurtuldu.
Gültekin tahtı kendisi için zapt etmedi. Orhon kitabelerinin Bilge Kağan (Bilga qagan akıllı imparator) diye adlandırdığı ve 716'dan 734'e kadar Moğolistan üzerinde hüküm süren büyük kardeşi Bilge Kağan(Mo-ki-lien)'ı (Çince transkripsiyonu böyledir) Kağan yaptırdı. Mamafih Mo-ço'nun ölümü ve onu takip eden aile faciasından istifade ederek, bütün tâbi kabileler Orhon'daki sülaleye karşı isyan etmişlerdi. Gültekin ve Bilge Kağan onları yeniden itaate sokmak için pek fazla emek sarf ettiler.
Sayfa 124
İlk Amerikalılar, Doğu Moğolistan, Yukarı Lena Havzası, Doğu Sibirya yoluyla yavaş yavaş gelip, oradan Bering Boğazı'ňı geçerek Alaska'ya göç eden insanların soyundan geliştiler.
Sayfa 40Kitabı okudu
Moğolistan'ın doğusunda özellikle Tola ırmağı civarında yaşayanlar dokuz boydan müteşekkil olduklarından onlara Dokuz Oğuz denildi. Sir Tarduşlar, 627-646 arasında kuvvetli bir devlet kurdularsa da sonradan yenilip etrafa dağıldılar.
Bilinen devirleri e birlikte Türk boyları ve devletleri iki kıtaya yayılmışlar ve günümüze kadar bazen üç kıtada olmak üzere hayatlarını devam ettinlıişlerdir. MS 10. yüzyıla kadar Moğolistan'ın doğusundaki Kerulen Irmağı'ndan Macaristan ovalarına kadar uzanan geniş saha Türk boylarına yurtluk yaparken, bu asırdan sorıra Orta Doğu da Türk göçlerine sahne olmuştur. Dolayısıyla Türklerin çok sayıda milletle temas etmeleri üzerine başta Türk adı olmak üzere boy adları farklı milletlerin kaynaklarında çeşitli şekillerde kaydedilmiştir.