Iza idealleri uğruna çıktığı yolda, etrafındakilerin söylediği şarkıları duymayacak kadar duyarsız iken hala kendini haklı gören benliğinin onu götürdüğü yolun adı IZA’NIN ŞARKISI.
Anne baba eş sevgili komşu …
Her biri bir şarkının dizeleri olurken empati denen duyguyu yitirenler için ise yalnızca etrafındaki notalar olup çıkar.
Kaybedildiğinde değeri anlaşılan kıymetler hepimizin pişmanlığı Iza ile birlikte.
Çokça içe işleyen , düşündüren , zaman zaman kızdıran satırlar Magda Szabo’dan.
Anlatımında ki sosyolojik tespitler , akıcılık , derinlik .. hepsi bu kitabı okumanız için iyi nedenlerden.
Ölüler konuşmaz …son seslenişlerinizi de duymazlar. Zaman varken empati kurun diyen bir yazarın bu kitabı kesinlikle okunmalı.
Herkese merhaba
Bugünkü kitabım Dilara Keskin' den okuduğum dördüncü kitap olan 'Ölüler Konuşmaz'. Yazarın daha öncesinde 'Düşman Okullar' serisini okumuştum. Düşman Okullar serisi arkadaşlık ve komedi üzerine kuruluydu. Ölüler Konuşamaz ise yazarın diğer diğer kitaplarından farklı olarak yazılmış olan bir polisiye kitabıydı. Kitap iki zamanlı
Ölüler konuşmaz…
Kitabın sayfalarında gezinirken fedakârlık altında gizlenen bencilliği, taşra ve şehir hayatını, kuşak çatışmasını, ebeveyn çocuk arasındaki ilişkinin karmaşıklığını, yaşlılık ve yalnızlığı, ölüme karşı anıların gücünü ve en önemlisi kaybetmeyi göreceksiniz.
İza kaybettiği şeylerin değerini çok geç anladı belki de kayıplarını kaybettikten sonra fark etti. Çoğumuzun yaptığı gibi, o da hep bir şeylerin peşinden koştu. Hep yapacak çok işi vardı. Her zaman ulaşacağı daha iyi bir konum vardı. Ama zaman durmaz, biz daha iyisi için koşarken yanımızda her saniye kaybettiğimiz birileri vardır. Ve bunu fark ettiğimizde çok geç olabilir. Artık sesimizi duyan bize cevap verecek birileri yoktur. Çünkü ölüler konuşmaz. Bu ölü, bir gün biz de olabiliriz. Evet, bir gün kendimize geç kalabiliriz. İşte kendinize ve sevdiklerinize geç kalmadan önce hayat kadar gerçek ölüm kadar içimizden bu kitabı okumalısınız.
Eğer bu yazıyı buraya kadar gelip okuduysanız lütfen bir saniye durun ve düşünün. İhmal ettiğiniz, koşarken geride bıraktığınız sevdikleriniz var mı? Ve eğer hala hayatta olan yaşlı tanıdıklarınız varsa onları mutlu edin. Yaşlı bir kalp için hayat sandığımızdan daha zor olabilir. Ama o yaşlı kalbi mutlu etmek hiç zor değil. Onlara, iyi ki sizinle birlikte olduklarını ve onları sevdiğinizi söyleyin, bu onlara umut olacaktır.
“Çerçici”… Klasik bir edebiyat eleştirisinden daha fazlasını talep etmektedir. Bu hak talebinin doğal sonucu olarak, sıra dışı bir yazım biçemi izlenip, biçim ve üslubun yanı sıra kavramlar, başlıklar ve metot da bu düzeni takip edecek, yer yer ontolojinin, metafiziğin, bazen de psikolojinin radarına istemsizce girmeyi arzu edecektir. Arka planda
"Ona kimse cevap vermedi. Ölüler konuşmaz."
"Şimdi kapının önündeki kaldırım boştu, sokağın kendisi de boş, anlaşılmaz bir şekilde ve umutsuzca ıssızdı. Antal'in pencereleri aydınlandı. Genç kadın o zaman, bu ışık başkalarının evini gözetlemesini yasaklayan bir işaretmiş gibi, valizini yerden aldı."
Ve son kez çıktığı (eski) evine bir ömür boyu dönmeyeceğini biliyordu. Herkes o evden çıkmıştı, ev artık kendisine ancak bir yabancı olabilecek bir başkasınındı. Hiç tanımadığı biri olsa yine de tanışıp arkadaş olma ve hiç olmazsa evine yineleyen ziyaretler yapma şansı olurdu. O, bir başkası olan kişiyi tanıyordu işte, yaşanmışlıkları vardı ve bunlar unutulmaz, düzeltil(e)mezdi. İkisi de tanıyordu birbirlerini, hem de çok iyi. İkisi bir araya gelemezdi artık.
Sevdiklerinin değerini bilememiş değildi. Aksine onları o kadar çok severdi ki. Lakin yaşam tarzları uymuyordu birbirlerine ve onlara ayıracak o kadar da vakti ol(a)mıyordu. Onları seviyordu lakin yaşamına kendisini mutlu etmek için karıştıklarında ona daha çok zorluk çıkarıyorlardı. Ve yaptıklarına karşı kuru bir teşekkür edilip yaptıklarını yapmamalarının daha iyi olacağının anlatılması ise onların yaşama küskünlüklerini perçinliyordu.
O yüzden de yaşarken birbirlerine pek de iyi gelemeyenler, öldüklerinde de içlerinde bir anda somutlaşan pişmanlıkla yaşamakla zorlanıyorlardı. Bunları ölmeden önce bilebilselerdi, düşünebilselerdi belki de her şey çok daha farklı olurdu..
Bazen (kendimiz dışındakiler için) hiçbir şey yapmamak, her şeyi olduğu gibi kabullenebilmek en iyisidir. En azından bir şeyler yapmamız istenmediğinde, özellikle bizim yapmamız söylenmediğinde..
Ölüler konuşmaz!
Herman Hesse demiş ya “Magda Szabo’yu keşfettiyseniz altın bir balık yakaladınız demektir. Yazmakta olduğu bütün kitapları alın, ileride yazacaklarını da.”
Sonuna kadar haklı. Bu kitap herkesin kendi hayatını, geçmişini, geleceğini, anne babasını ya da çocuğunu sorgulayacağı türden bir kitap. Konusu çok farklı değil ama sizi öyle içine çekiyor ki sürekli sorguluyorsunuz İza’nın kararlarını, annesi Etelka’nın seçimini, Antal’ ın niye boşanmak istediğini, Vince’nin Lidia’da ne bulduğunu...
Her şey eşini kaybeden Etelka’nın kızının yanına Budapeşte’ye taşınmasıyla başlıyor, yıllarca birlikte yaşayan anne kız nedense aynı evin içinde kalmaya başlayınca birbirine yabancılaşıyor, kim haklı kim kötü derseniz cevabı yok aslında...Kuşak çatışması mıydı bunun sebebi ben de net karar veremiyorum ama Etelka’nın duygularını öyle güzel ifade etmiş ki yazar kitap boyunca; kocasını, evini, eski taşra hayatını kaybetmenin üzüntüsüne, kızıyla hiç bir şey paylaşamamasının getirdiği yalnızlığı, üzülmeden edemiyorsunuz kadına...Aslında sadece Etelka’nın gözünden değil İza’nın eski eşi Antal’ın gözünden, babası Vince’nin gözünden de İza’yı tanımaya çalışıyorsunuz.
Bazen bazı değerler, bazı sorumlulukların, görevlerin ötesine geçiyor, isim veremem bunlara belki ama hızlı akıp giden hayatımızda manevi değerlerimizi yitirmemek adına bu kitabı mutlaka herkesin okuması gerektiğini düşünüyorum.