Asırlar geçti, birer birer söndü meşaleler. İrfan esaletini kaybetti. Hafızaya çakıl taşı gibi saplanan bilgi kırıntılarına yeni bir ad bulduk:Kültür. Genç kuşaklar, Batı'nın bit pazarlarından ithal edilmiş bu hazır elbiselere küçümseyerek bakıyor.
Cemil Meriç diyorki:
'Avrupadan kovulunca bize sığınmış.Baş tacı etmişiz.Elli yıl düşünce yasaklanmış;iman, suç sayılmış.Bu izm uğruna bütün izm' lere düşman kesilmişiz. Gediklerden sızan her fikir, süngü ile tepelenmiş.Bu yedi ceddi yabancı alüftenin dilimizde adı yok.Batı,"obskürantizm"demiş. obskürantizm kocayı dermansızlaşınca, surların ardında bekleyen tefekkür, bulanık bir sel gibi boşanmış ülkeye.Beyni iğdiş edilen nesiller büyük bir susuzlukla bu kirli sulara eğilmiş. Ve düşünce, mahiyeti meçhul bir içki gibi çıldırtmış herkesi.Kırk beş milyon, kırk beş milyona düşman kesilmiş.
Obskürantizm heyulası yok edilmedikçe, herhangi bir diriliş hayaline kapılmak çılgınlık.'diyor.