İhtiyar padişah ilk defa darbeci bir fırkayla karşı karşıyaydı. Osmanlı İmparatorluğu’nda 17. asırdan beri darbe yapan çoktu. Hatta Fatih Sultan Mehmed’in birinci defa tahttan inişi, Yavuz Sultan Selim’in babası II. Bayezid’i tahttan inmeye zorlaması gibi olaylar da bu darbe geleneğinin içinde yer alır ve yeniçerilere dayanır.
1914 Temmuzu’nda
Lord Curzon'un Dışişleri Ofisi'ndeki sekreteri olan İngiliz tarihçi Sir Harold Nicolson şöyle dedi[158]:
“Türkiye'nin Avrupa Savaşı'ndan zaferle çıktığı bir efsanedir. Türkiye'nin İttifak Devletleri davasına bağlılığının fiili sonuçları şu şekilde özetlenebilir.”
---Mısır, Trablusgarp, Barca, Oniki Adalar, Ege Adaları ve Kıbrıs üzerindeki iddiasından vazgeçmek zorunda kaldı.
---Suriye'yi, Lübnan'ı, Filistin'i ve şimdi Transürdün olarak bilinen yerleri kaybetti.
---Mukaddes Toprakların koruyuculuğundan ve İslam alemindeki prestijinden yoksun bırakıldı.
---Hicaz ve Yemen eyaletleri onun elinden alındı.
---Geniş potansiyel kaynaklarıyla Irak, bağımsızlığını ilan etti.
---1912'de Osmanlı İmparatorluğu, 3.800.000 km kareyi kaplamıştı ve Padişah, 36.000.000 kişi üzerinde egemenlik iddiasında bulunabilirdi. Balkan Savaşları ve Avrupa Savaşı'nın bir sonucu olarak, mevcut Türk Devleti sadece 13.648.270 nüfusu ile sadece 1.100.000 km karelik bir alanı kaplamaktadır.
---Türkiye savaşa hâlâ güçlü olan Osmanlı İmparatorluğu olarak girdi: savaştan sadece bir Asya Cumhuriyeti olarak çıktı.
---Müttefik Güçlere karşı başarılı bir şekilde meydan okumasının ölçüsü budur.
tr.wikipedia.org/wiki/Lozan_Antl...
1917 senesi Martında Rusya'da ihtilâlin patlak vermesi üzerine Rusya savaştan çekilmiş, kendi iç meseleleri ile uğraşmaya dalmıştı. Rusların yerini alan Ermenilerin katliam tehditlerine mukabil 1918 Mart’ında Kâzım Karabekir Paşanın kumandasındaki Kafkas kolorduları tarafından Erzincan ve Erzurum kurtarılmıştır (12 Mart 1918). 3 Mart 1918 Brest-Litovsk anlaşması ile Osmanlı Devleti doğuda Rus işgali altındaki bölgeyi kurtarmıştır. 93 Harbi’nden bu yana Rus işgalinde bulunan Kars, Ardahan ve Batum'u geri almakla yetinmedi. Kafkasya içlerinde ilerleyerek geçici bir süre için de olsa Bakü’yü alan Osmanlı ordusu Hazar kıyılarına ulaşmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Auzef