Osmanlı toplumunda aristokrasi?
"For the Turks do not measure even their own people by any other rule than that of personal merit"
Osmanlı toplumunda yasal olarak kabul edilen, ırsi bir aristokrasi yoktur. Sosyolojik kavramlar çerçevesinde üretici ve denetici veya yöneten ve yönetilen sınıflar vardır.
Emevi iktidarı daha iş başına geçer geçmez, Hz. Muhammed’in, yüz-
lerce yıldır kan birliği (asabe) temeline dayalı olarak yaşamaya alışmış
Arap toplumundan, inanç birliği (İslam kardeşliği, el-uhuvvetu’l-islâmiy-
ye) esasına dayalı yeni bir toplum yaratarak gerçekleştirdiği, insanlık tari-
hinin bu büyük devrimini tersyüz etmiştir. Emevi iktidarı bunu, vaktiyle
İslam öncesi Mekke’sinde yönetimi elinde bulunduran ticaret aristokrasisi
yerine, Arap fatihlerinden oluşan bir aristokrasi vücuda getirmek suretiyle
başarabildi. Bu aristokrasinin yaratıcısı, bilindiği gibi ilk Emevi halifesi ve-
ya hükümdarı Muaviye bin Ebi Süfyan’dır
Osmanlı toplumunda kan soyluluğuna dayanan bir aristokrasi ve batılı anlamda bir burjuvazi yoktu; ikbâl, servet, devlet oldukça geçici, ve kökü hangi zümreden olursa olsun her işini becerenin erişebileceği mutluluklardı.
Osmanlı toplumunda 15. yüzyılın sonlarına kadar, taşradaki toprağa bağlı Türk kökenli aristokrasi ile merkezdeki çoğunluğu devşirmeden oluşan bürokrasi arasında yoğun mücadele yaşandı. 15. yüzyılın ikinci yarısında, II. Mehmed'in başarılı merkezileşme hamlesiyle birlikte, dengeler merkezden yana değişti.Toprağa bağlı aristokrasi yenilirken,özel mülkiyet altındaki topraklara devlet el koydu ve iktidar merkezi hükümet elinde toplandı
Sayfa 51 - İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
Osmanlı toplumunda on 15. yüzyılın sonlarına kadar taşradaki toprağa bağlı Türk kökenli aristokrasi ile merkezdeki çoğunluğu devşirmelerden oluşan bürokrasi arasında yoğun bir mücadele yaşandı. 15. yüzyılın ikinci yarısında 2. Mehmet'in başarılı merkezileşme hamlesiyle birlikte, dengeler merkezden yana değişti.
Sayfa 51Kitabı okudu