SELÇUKLU HANEDANI Horasan Arslanı: Çağrı Bey’in Hayatı(19)
Çarpışmaların şiddetlenmesi ve kayıpların artmasından sonra iki taraf da geçici bir barış arayışına girmiştir. Sonrasında yapılan barış antlaşmasına göre Selçuklular işgal ettikleri Nîşâbur, Serahs ve Merv’den çekilecek; karşılığında Nesâ, Bâverd ve Ferâve onlara geri verilecek, Gazne ordusu ise Herat’a çekilecekti. Görünürde antlaşmayı kabul eden Selçuklular bu barış şartlarına uymadılar. İşgal ettikleri yerlerden çıkmadıkları gibi, tekrardan Gazne topraklarına akınlara başladılar.
Dandanakan Meydan Muharebesi ve Selçukluların Kesin Bağımsızlık Kazanması
Sabrı oldukça tükenmeye başlayan Sultan Mesûd, bu meseleyi kalıcı olarak çözebilmek amacıyla 1039 yılının sonlarında büyük bir ordu ile sefere çıkmıştır. Selçuklular, tam donanımlı olan ve Sultan Mesûd tarafından idare edilen Gazneli ordusundan çekinmişlerdir. Dandanakan Meydan Muharebesi’nden önce düzenlenen kurultayda Tuğrul ve diğer Selçuklu beyleri daha batıya çekilmek istemiş, Çağrı Bey ise “Madem kaçacaktık, en baştan böyle bir padişahla uğraşmamalıydık. Bu yaptığımız acizliktir, korkmamak gerekir.”diyerek fikirlerini değiştirmiştir.
SELÇUKLU HANEDANI Horasan Arslanı: Çağrı Bey’in Hayatı(18)
Devlet olma yolunda büyük bir adım atan Selçukluların bu sevinci fazla uzun sürmemiş, Sultan Mesûd bizzat sefere çıkarak Selçukluları arka arkaya yenilgiye uğratmıştır. Çağrı Bey, Ulyâ-âbâd’da Sultan Mesûd’un karşısına sadece kendi birlikleriyle çıkmış ve yenilgi almıştır ancak Selçuklular, aldıkları yenilgiye rağmen yağma ve tahrip faaliyetlerine devam etmiştir. Özellikle Çağrı Bey’in, Gazne ordusuna gece baskını düzenleyip Sultan Mesûd’un fillerinden birini kaçırması mânidardır.
SELÇUKLU HANEDANI Horasan Arslanı: Çağrı Bey’in Hayatı(17)
Nîşâbur’un ele geçirilmesinin ardından buraya gelen Tuğrul ve Çağrı Beyler arasında, dikkate değer bir nitelikte olan bir tartışma çıkmıştır.
Nîşâbur’un ele geçirilmesinden sonra Çağrı Bey şehri yağmalamak istemiş, kardeşi Tuğrul Bey buna şiddetle karşı çıkmıştır. Çağrı Bey isteğinde diretince, Tuğrul Bey bıçağını çekerek, böyle bir şey yaparsa intihar edeceğini söyleyince Çağrı Bey vazgeçmiştir. Tuğrul Bey ise, Çağrı Bey ve emrindeki askerlere 30.000 dinar vermek zorunda kalmıştır. Bu olayın, devletleşmenin bir gereği olarak ortaya çıktığı ve Tuğrul Bey’in amacının ileriye yönelik olduğunu göstermesi şüphesizdir.
SELÇUKLU HANEDANI Horasan Arslanı: Çağrı Bey’in Hayatı(16)
Selçukluların hafif süvari birlikler ile merkezî-profesyonel bir ordu olan Gazneli ordusuna yönelik gerçekleştirdiği bu saldırılar üzerine Gazneli Mesûd yeniden bir ordu göndermiş fakat Mayıs 1038 tarihinde Serahs’ta gerçekleşen savaşı Selçuklular ezici bir üstünlük ile kazanmışlardır. Savaşın sonucu olarak Merv ve Serahs şehirleri de Selçukluların eline geçmiş, Tuğrul Bey’in üvey kardeşi İbrâhim Yınal, 12 gün sonra Nîşâbur şehrine gelerek burayı teslim almış ve Sultan Mesûd adına okunan hutbeyi “es-Sultânü’l-muazzam” unvanıyla Tuğrul Bey adına çevirmiştir.
SELÇUKLU HANEDANI Horasan Arslanı: Çağrı Bey’in Hayatı(15)
Yapılan antlaşmaya rağmen Selçuklular sözünde durmadı / duramadı ve Türkmen göçü sebebiyle artan nüfusları ve ihtiyaçları sebebiyle Gazneli topraklarına akınlarını sürdürmeye devam ettiler. Selçuklular, yurtlarının kendilerine yetmediğini, bu sebeple Merv, Serahs ve Bâverd şehirlerinin de kendilerine verilmesi isteğini belirttikleri ve bunun karşılığında askerî hizmet teklif ettikleri bir mektubu daha Gazneli Mesûd’a gönderseler de Sultan bunu kabul etmemiş ve Horasan’a bir ordu yollamıştır. Bunun üzerine Selçuklular, kendilerine verilen topraklara geri çekilmişlerdir.
SELÇUKLU HANEDANI Horasan Arslanı: Çağrı Bey’in Hayatı(14)
Selçukluların Horasan’a Geçişi
Sultan Mahmûd döneminde takip edilen katı politikalarla Selçukluların tehdit haline gelmesine fırsat verilmemişti fakat Sultan Mesûd döneminden itibaren bu durum tersine dönmeye başlayacaktı. Mayıs 1035 tarihinde 4000 kişilik bir kuvvetle Horasan’a göç eden Selçuklular, Gazneli Mesûd’a bir mektup yazarak bu izinsiz geçiş için özür dilemişler ve Nesâ ve Ferâve şehirleri kendilerine yurtluk olarak verildiği takdirde Gaznelilerin hizmetine gireceklerini belirtmişlerdir. Gazneli Mesud, kendi devletinin ileri gelenlerinin uyarılarına rağmen teklifi kabul etmemiş ve Selçukluların üzerine Hâcib Beydoğdukomutasında bir ordu yollamıştır. Selçuklular bunun üzerine savaş hazırlığına girişmiş ve Haziran 1035 tarihinde Nesâ yakınlarında meydana gelen savaşı kazanmışlardır. Savaştan sonra tekrardan mektup gönderen ve isteklerini yineleyen Selçukluların, bu sefer istekleri kabul edilmek zorunda kalındı ve Nesâ, Dihistan ve Ferâve bölgeleri kendilerine verildi.