Peki ama bu "büyüklük" denen şey nedir aslında? Nerededir, neye bağlıdır? Benim aklımın ve görgümün böyle bir soruyu yanıtlamaya kâfi gelmeyeceğinin farkındayım kuşkusuz ama yine de bir görüş ileri sürmek zorunda kalsam şöyle derdim: Bizim toprağımızın güzelliğini ayrıcalıklı kılan şey, tam da bu apaçık çarpıcılığın ya da göz alıcılıgın yokluğudur. Önemli olan o guzelligin dinginliğidir, aşırıya kaçmaması, ölçülü oluşudur. Toprak güzelliğinden, büyüklüğünden haberdardır sanki, bunu haykırmaya gerek duymaz. Afrika ve Amerika gibi yerlerde gözlerinizin önüne serilen manzaralar çok daha soluk kesici olabilir ama eminim ki bunlar yakışıksız gösterişlilikleri yüzünden nesnel bir gözlemciye daha bayağı gelecektir.
Sayfa 29
Günden Kalanlar
Başka ülkeler bundan daha göz alıcı manzaralar sunabilir elbette. Ansiklopedilerde, National Geographic dergisinde dünyanın çeşitli yörelerinin, soluk kesici fotoğraflarını gördüğüm oldu; harikulade kanyonlar, çağlayanlar, vahşi bir güzelliğe sahip dağlar. Bu tür şeyleri kendi gözlerimle görme fırsatım hiç olmadı elbette. Buna karşın şunu kesinlikle ileri sürebilirim.: İngiliz manzaraların bu sabah gördüğüm gibi en güzellerinde, başka ülkelerin manzaralarında-ilk bakışta ne kadar çarpıcı olurlarla olsunlar- asla bulunmayan bir nitelik vardır. Bu öyle bir şeydir ki nesnel bir gözlemcide İngiliz manzaralarının dünyanın en tatmin edici manzaraları olduğu izlenimini bırakır;bu nitelik belki de en iyi biçimde "büyüklük" sözcüğüyle özetlenebilir. Doğrusu sabahleyin o yüksek düzlükte durmuş önümde duran arazilere bakarken ender duyulan ama yanlış algılanması da olanaksı olan o duyguyu, büyüklüğün huzurunda olma duygusunu tam anlamıyla tattım. Biz topraklarımıza Büyük Britanya diyoruz. Bunun biraz kibirli bir sıfat olduğuna inananlar vardır. Ama ülkemizin salt manzarası bile bu azametli sıfatın kullanılmasını haklı çıkaracaktır demeye cüret edebilirim.
Sayfa 29