Tanzimat Fermanı (3 Kasım 1839)
Tanzimat'ın Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanma sürecini durdurmaya çalışan, cemiyet ve hukuk alanında yenilikler getiren ve modern Türkiye'ye bu şekilde adım atılmasını sağlayan bir rejim olarak kutsanması gerekiyor.
Osmanlı'nın l830-70 yılları aralığına bakıldığında önemli siyasal gelişmelerin yaşandığını görürüz. Bu değişimlere kapı aralayan en önemli gelişme ise bir döneme adını verecek, edebiyatı ve düşün hayatını da etkileyecek olan Tanzimat Fermanı'nın ilanıdır. Mustafa Reşit Paşa tarafından 3 Kasım 1839'da Gülhan e'de halka açık okunan ve okunduğu yerin adını alan Gülhane Hatt-ı Hümayunu ile Osman lı'da yeni bir dönem başlar. Tanzimat'ın kelime anlamı "düzenlemeler"dir ve devlet yapısındaki bazı iyileştirici uygulamalan ifade etmrktedir un
Sayfa 22 - Metis yayınları 2017Kitabı okudu
Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839'da yayınlandığı günden bu yana, yaşadığımız en önemli tarihsel dönemeçlerden birisi olmuş, modernleşme çabalarımızın temeli ve çıkış noktasını oluşturmuştur. Karakteri itibarıyla semi-constitutional yani yarı anayasal bir belge olarak Ferman, anayasal tarihimizin de başlangıcı olması nedeniyle anayasa hukukumuzda da belirgin bir yere sahip bulunmaktadır.
Öte yandan, İmparatorluğun yönetim anlayışında da köklü bir değişimin temeli olmuş, hukuk devleti olma yolunda ilk adımlar atılmaya başlanmıştır. Kısacası, Tanzimat Fermanı ve onunla birlikte başlayan dönem, tepeden tırnağa, her alanda Osmanlı devlet yapısını ve sosyal dokuyu yeni baştan şekillendirmeye başlamıştır.
Sayfa 7 - Phoenix Yayınevi.
GÜLHANE HATT-I HÜMAYUNU(TANZİMAT FERMANI)
Reşit Paşa sık sık İngiliz Sefareti'ni ziyarete başladı. İngiltere'den gelen talimatlar doğrultusunda padişahı ikna ediyor, her istek madde madde yazılıyordu. Böylece ortaya, “Tanzimat Fermanı" olarakbilinen metin çıktı.
İngiltere'nin de onayı alındıktan sonra, sıra ilan etmeye geldi. Tellallar tüm İstanbul'u sokak sokak dolaşarak duyuruda bulundular:
“Ey ahaliii! 25 Şaban pazar günü cümleniz Gülhane Bahçesi'nde olunuz. Padişah efendimizin mühim bir hatt-ı şerifi kıraat edilecektiiir!"
25 Şaban pazar günü... Milâdî takvime göre, 3 Kasım 1839...
Sayfa 18Kitabı okudu
3 Kasım 1839'da ilan edilen Gülhane Hatt-ı Hümayunu (Tanzimat Fermanı), bu yönde ilk küçük resmi adımı attı. Yaşam güvenliği, halkın namusu ve mülkiyeti, mali reform, silahlı hizmetlere düzenli ve devamlı asker alımı, adli reform ve benzeri konularla ilgilenen ferman, "bu devlet imtiyazları hangi din veya mezhepten olursa olsun bütün tebaamız için geçerlidir ... " diye devam eder.
Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839
Gel gör ki Tanzimat modernleşmesinde Rusya'ya, hatta İran'a nazaran bir eksiklik mevcuttu. Tercümeler çok azdı ve sosyal bilimlere ve felsefeye karşı olan alaka da oldukça yetersizdi. Bu durum bizim sosyal bilimler ve felsefe alanında gelişmemizi engelleyen en önemli hususların temelini oluşturmaktadır.
Sayfa 53 - Timaş