Yusuf Halaçoğlu-Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları
Gerek devlet, gerekse yabancı kuruluşlar
tarafından yetimhaneler kurulmuş, daha sonra, devletin kontrolündeki çoğu yetimhane, daha iyi bakım için yabancı yardım kuruluşlarına devredilmiştir.Osmanlı Hükümeti, sevkıyat için tahsis ettiği paranın yanı sıra, tehcire tabi tuttuğu Ermenilerden devlete ve şahıslara borcu olanların borçlarını erteleme yoluna gitmiş veya tamamen defterden silmiştir. Nitekim, Talât Paşa tarafından 1 Haziran 1915'te Maraş Mutasarrıflığına gönderilen bir
şifre telgrafta, Ermenilerin devlete olan borçlarının alınmaması bildirilirken, bütün vilâyetlere 4 Ağustos 1915'te gönderilen diğer bir emirle de, iskâna tabi tutulan Ermenilerin âşar-ı ağnam ve diğer vergi borçlarının ertelenmesi talimatı verilmiştir. Diğer taraftan sevk edilen kafilelere hastalık durumlarında tedavi edilmeleri için sağlık görevlileri atanmıştır. Ayrıca, tehcir edilenler arasında bulunan suçlu ve zanlılar hakkındaki takibat da ertelenmiştir.
Sayfa 86 - Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Yusuf Halaçoğlu-Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları
Amerikanın Halep Konsolosu Jackson ise, Suriye ve Şehr-i Zor'a geldiğini belirttiği 500 bin göçmenden 486 binine Halep'te oluşturdukları iki yardım kuruluşu aracılığıyla yardım edildiğini, Şam'da da bir yardım merkezi kurmak istediklerini ve başına da rahip Vahran Tahmizian'ın getirileceğini 8 Şubat 1916 tarihinde büyükelçi Henry Morgenthau'a gönderdiği raporunda bildirmektedir.
Bu raporda verilen rakamlar, tehcir uygulamasının henüz sona erdiği Şubat 1916 tarihini taşıması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Zira Ermenilerin katliam iddiaları, tehcirin yapıldığı Mayıs-Aralık 1915 tarihine odaklanmaktadır. Jackson''un Suriye'ye geldiğini belirttiği Ermeni göçmenlerin sayısı Dr. J. K. Marden tarafından da teyit edilmektedir.
Sayfa 69 - Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Yusuf Halaçoğlu-Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları
Rus ordusunun Erzurum ve çevresini işgal ettiği sıralarda, tehcir uygulamasına rağmen çok sayıda Ermeni'nin zorunlu göçe tabi tutulmadığı ve bunların Ruslar tarafından Kafkasya'ya götürüldüğü, İngiltere'nin Batum Konsolosu P. Stevens'ın 25 Şubat 1916 tarihli Londra'ya gönderdiği raporda yer almaktadır.
Sayfa 67 - Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Yusuf Halaçoğlu-Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları
Osmanlı arşiv kayıtlarında, tehcir kapsamında
olan Ermenilerin sayısı 450.000 civarında verilmektedir. Bu sayı Zenop Bezciyan ve Boghos Nubar Paşa tarafından da doğrulanmaktadır. Bulgar Başpiskoposu Chevont Tourian'ınErmeni delegasyonu başkanı olan Boghos Nubar Paşa'ya, 25 Ağustos 1915 tarihinde gönderdiği yazıda, öldürülen, kaybolan, zorla Müslüman yapılan ve çeşitli şehirlerden sürgüne yollanan Ermenilerin Ermenistan'daki ve Küçük Asya'daki sayısının 500 bin olduğunu bildirmiştir.
Sayfa 61 - Babiali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Yusuf Halaçoğlu-Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları
Bugün Ermeni diasporasınm veya onlara yakın kimselerin yayınlarında bir milyon Ermeni'nin Osmanlı Devleti tarafından tehcir edildiği ileri sürülmektedir. İddia sahiplerinin dayandıkları kaynak, o sırada Anadolu'da tehcir bölgesi dışında görev yapan ve ülkelerine propagandaya dayalı bilgiler gönderen bazı konsoloslar ve misyonerlerdir. Bu konsolos ve misyonerlerin raporlarında bir şey dikkati çe-
kiyor ki, o da verilen bilgilerin çok azmin kendi müşahedeleri olduğu, çoğunun ise "duyumlara" dayandığıdır. Bu sebeple olsa gerek, bu raporların bazılarında, bir milyon Ermeni'nin sürgün edildiği kaydediliyor.
Sayfa 61 - Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Yusuf Halaçoğlu-Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları
Bizzat sevkıyat güzergâhında görev yapan ve tehcir hareketini izleyen Amerika'nın Mersin konsolosu Edwart I. Nathan, 11 Eylül 1915 tarihli raporunda, 30 Ağustos 1915 tarih ve 478 numaralı gönderiyi yazdıktan sonra, kuzeyden buraya daha binlerce Ermeni ulaştığını ve Halep bölgesine transfer edildiğini belirtmektedir. Nathan, Morgenthau'ya gönderdiği rapora, Tarsus'tan Adana'ya kadar bütün güzergâhların Ermenilerle dolu olduğunu ve Adana'dan itibaren bilet alarak trenle seyahat ettiklerini, kalabalık yüzünden çektikleri zahmet ve sefalete karşılık hükümetin bu işi son derece intizamlı bir şekilde idare etmekte olduğunu,
şiddete ve intizamsızlığa yer vermediğini, göçmenlere yeteri kadar bilet sağladığım, muhtaç olanlara yardımda bulunduğunu da eklemiştir.
Sayfa 60Kitabı okudu