Uşaklığın, aşkın, dayağın, bahşişin verdiği toyluk içinde Uşak Ahmet gölgeleşmişti. Düşünceliydi. Daha dayak gecesinden bu cinayete gebe kalmıştı. Fakat bahşiş, doğacak ceninin şişirdiği karna inen yumruktu. Paranın verildiği anda cinayet, cenin gibi düşecekti. Ancak Uşak Ahmet, bu cenini damarlarında, kanında yine günlerce besliyordu. Nihayet cenin, olgun hale gelmişti: Artık cinayetin gözleri, burnu vardi.
Ve cinayet, Uşak Ahmet'e benzeyen bir yüzle doğacaktı.
Uşak Ahmet, bunu, çocuğu dünyaya gelecek bir kadın gibi bekliyordu. Kanında, damarlarındaki çocuk büyüdükce Uşak Ahmet zayıflıyor, çirkinleşiyordu..
Öyleyse ahlaki kötülük, yani burada bizi ilgilendiren sorun itibariyle toplumdaki düzensizlik, düşünme yetisiyle doğal bir biçimde açıklamaya kavuşuyor. Fakirliğin, suçların, ayaklanmaların, savaşların temelinde hep mülkiyetin ürünü olan koşullardaki eşitsizlik bulunur; koşullardaki eşitsizlik ise egoizmden doğar; egoizm şahsi görüşlerle beslenir, şahsi görüşler ise doğrudan doğruya aklın istibdadından kaynaklanır. İnsanlığın başlangıcında ne suç, ne barbarlık mevcuttu; sadece toyluk, cehalet ve tecrübesizlik vardı.
Gelgelelim şu dünyada gençlik kadar dik kafalı olan ne vardır ki; toyluk kadar da kör?
Sayfa 341 - Jane EyreKitabı okudu
Ama gençlik kadar dik kafalı olan ne var? Toyluk kadar kör olan ne var?
