Ruh ,sır ,Vahdet-i Vücut, varoluşun sancısı (ben bu aleme ne için gönderildim?) Hakikatini sorgulayan Hikmet sahibi olmak için Âmak-ı Hayal ( Hayalin derinlikleri)'ne dalan Fakat bir müddet sonra elde ettiği bir yığın bilgiye rağmen kendini şüphe ve sürekli bir huzursuzluk içinde bulan, küfür ile imanı, inkâr ile ikrârı, tasdik ile şüpheyi aynı anda yaşadığı inancında. Bu ikilikten ve diğer şüphelerinden kurtulmak için maddi ve manevi ilimlerde ilerlemiş alimlerle görüşür, ispirtizma ve manyetizma cemiyetlerine girer, çıkar, kah Anka'nın kanadında evreni temaşa eder, kah Pisagor, Platon ile Berzah aleminde görüşür bir gün yolu mezarlığa düşer ölülerin olduğu yerde dirilen hakikatler Meclisi olmuştur aynalı dedenin kulübesi aynalı dede Neyi her üflediğinde ardındaki gazelde hakikati solur Râci.
Martin Eden
Yarı-otobiyografik roman türünde bir başyapıt.
