Guermantes Tarafı, Proust’un her zamanki mikroskobik gözlem gücüyle zamanın Fransız aristokrasi toplumuna ayna tuttuğu bir eser. Gündelik hayatın küçük detaylarında gizli kalmış insan ruhundan izler taşıyan kırıntıları toplayan Proust, okuyucusunu zaman zaman zorlasa da sunduğu edebî keyifle kendine hayran bırakıyor. O zamanlar Fransa’sını taraftar ve aleyhtar olarak ikiye bölen Dreyfus olayını ve anti-semitizmin hiç beklenmedik hallerde ortaya çıkışını da anne tarafı Yahudi olan Proust’un kaleminden, rengini belli ettiği halde tarafsız bir anlatımla okuyorsunuz. Kitapta tabii ki sadece politika yok: aşk, takıntı, arkadaşlık, ikili ilişkiler, hastalık, ölüm gibi insana dair her konuda payımıza düşeni ustalıklı, yer yer mizahî yer yer dokunaklı bir dille sunuyor Proust. Bir kez daha önünde şapka çıkarıp saygıyla eğiliyorum.