akdeniz demek, birbirine bağlı deniz ve karayolları demektir. el el ele vermiş küçük, orta, büyük kentler ve yollar, bitip tükenmeyen yıllar, kısacası bir gidiş geliş, bütün bir ulaşım sistemi demektir.
Fernand Braudel ilk okuduğum kitabıdır. Yazar çok fazla yanlı bir eser kaleme almıştır . Avrupa’nın sömürgeciliğini dillere destan anlatmaktadır
. Sömürge ülkesi olmak yazara göre bir talih ya da şans diyelim . Sömürü olmazsa medeniyet gelmezmiş . Nasıl bir akıl tutulması anlayamadım. Bence bu kitabı okumak sadece zaman kaybı .
Napolyon Bonaparte Akkâ‘yı eline geçirseydi Lübnan dağlarında ve yamaçlarında ordusuna çekidüzen verir ve yeni kurulmakta olan Britanya İmparatorluğu’nu parçalayabilirdi. Ama bu büyük girişim yürümedi ve iki yıl önce Fransız filosunun Mısır’a giderken işgal ettiği Malta Adası İngiltere’nin eline geçti (1800). Amiens Anlaşması‘na (1801) göre geri verilmesi gerekiyordu ama yakın zamanlara kadar İngiliz denetiminde kaldı. Malta büyük bir ada değildi, ama yine de deniz ortasında İngiltere’nin egemenliğini sağlıyordu (bir diğer Cebelitarık). Daha sonraları Kıbrıs’a (1878), Mısır’a (1882) yerleşen Londra, Hindistan yolunu baştan başa ele geçirmiş oluyor ve “Pax Britannica” bütün ağırlığıyla Akdeniz’e yerleşiyordu.
Büyük Actium savaşı (İÖ 2 Eylül 31) –büyük, çünkü bu savaşın sonuçları sınırsız büyüklükte oldu– işte bu savaş “öteki” Akdeniz’in yüzyıllar sürecek yazgısına damgasını vurdu. Çok sonraları, hemen hemen tam Preveze deniz savaşının yapıldığı yerde (Türkler burada, Hıristiyanların ilk Kutsal İttifakı‘nca oluşturulan donanmaya karşı 1538’de zafer kazanmışlardı) yapılan bu savaşın sonunda Kleopatra’nın gemileri kaçıp Antonius ve Mısır yenilirken, Octavius zafer kazandı. Aslında Roma İmparatorluğu bu savaştan sonra doğdu.
Yüzyıllar boyunca, Roma’nın üstünlüğü sürüp giderken, bu üstünlük, politikanın hizmetindeki şiddetten başka bir şey olmamıştır: Yarattığı emperyalizm, Akdeniz dünyasını kendine bütünüyle baş eğdirmeden yatışmamıştır. Roma, bu sonuca ulaşıncaya kadar acımasızca vurmuştur: İÖ 146 yılı hem Kartaca’nın hem de Korinthos’un yerle bir edildiği yıldır. Neredeyse on yıl, İÖ 59’dan 53’e kadar süren Galya’nın fethini de bir düşünün. Avrupalıların Amerika’da yaptığı da daha farklı olmadı. Roma, Pax romana‘nın mimarı olmadan önce her yanı savaşa boğdu.