Mustafa Kemal Paşa, 1922 yılında tuttuğu not defterine şunları yazmıştı:
"...15 Mayıs 1919, İzmir'i işgal.
Ben aynı günde İstanbul'u terk.
O kara günde Karadeniz'de.
Üç sene dört ay.
Bugün Akdeniz'deyim.
Medeniyet dünyasına sorarım, bu mudur medeniyet?"