“Geçmiş yabancı bir ülke olabilir ya da olmayabilir. Evrilebilir ya da olduğu gibi kalabilir, ama başkenti her zaman Pişmanlıktır ve ortasından olgunlaşmamış arzuların aktığı büyük kanal geçer.”
Edward Elgar’ın her bölümü yakın bir tanıdığının müzikal eksizi olan Enigma Varyasyonları adlı orkestra çalışması varmış. Kitabı araştırırken öğrendim ve kitabı okudukça sadece bir isim benzerliği olmadığını kitabın biçimenin de bu çalışmadan geldiğini fark ettim. Anlatıcı beş bölümde farklı aşklarından bahsediyor. Onu şekillendiren ilişkiler, bazen karşılıklı hisler bazen platonik. Açıkça duyguların ifade edilmediği alanda anlamlandırmalar, şifreleri çözmeye çalışmalar ve İngilizlerin savaşta Almanların Enigma şifrelerini kırdıklarında açığa çıkmamak için savunmalarını kuvvetlendirmekten imtina ettikleri gibi rolüne devam etmeler…
Andre Aciman duyguları okura çok iyi geçiren bir yazar. James Baldwin’in Giovanni’nin Odası’nı duygusal ve çarpıcı olmasıyla çok beğenmiştim, Enigma Varyasyonları’nı okurken Baldwin’i anımsadım. Onu seven bunu da sever diye düşünüyorum. Anlatıcının arzularını, hayal kırıklıklarını, heyecanlarını ya da kısaca iç dünyasını iyi kurgulanmış ve okur da bu sürece dahil. Varyasyonların sonlarında ritim değişiyor, gerçekliğin açığa çıkmasıyla bir kırılma yaşanıyor, çarpıcı sonlar.