Nesefî adından da anlaşılacağı üzere Ceyhun ile Semerkand arasında bulunan Nesef şehrinde dünyaya gelmiştir. Hayatını Maveraünnehir’de geçiren Nesefî, büyük İhtimalle bu bölgede 930 (h.318) yılında vefat etmiştir. Onun döneminde Nesef’in önemli bir şehir olduğu sanılmaktadır. Nesef ile ilgili Mustagfirî’nin yazdığı 'Tarihu’n-Nesef' adlı eser çok sayıda Nesefli âlimden bahsetmektedir. Nesef Müslümanlar tarafından fethedildikten sonra farklı fırkalar bu bölgede faaliyet göstermiştir. Bunlar arasında en faal olanı Mürcie fırkasıdır. Başlangıçta imanın tanımını sadece söz ile sınırlayan ve bununla Emevî yöneticilerinin haksız icraatlarına meşruiyyet kazandıran Mürcie’nin, sonunda iktidarın günahlarına ortak olmamak için merkezden uzaklaşarak bu bölgede cihat faaliyetlerine katıldığı sanılmaktadır. İmam-ı Azâm’ın talebelerinden İmam Yusuf’un kadılığı döneminde bu bölgeye atanan Hanefî mezhebine mensup kadılar sayesinde bölgede Hanefî fikirler yayılmıştır.
Nesefî de, İlme önem veren ve çok sayıda bilgin yetiştiren entelektüel bir aileye
mensuptur. Nesefî’nin Muhammed b. Kerrâm’ın öğrencilerinden ders aldığı
söylenmektedir. Brockelman, Mekhûl en-Nesefî’yi, Muhammed b. Kerrâm’ın
(255/868) talebesi Yahya b. Muaz (258/871)’in öğrencisi göstermektedir. Davud ezZahirî, Ebu İsa et-Tirmizî ve Abdullah b. Ahmed b. Hanbel’den rivayetlerde
bulunmuştur.
Nesefî’ye ait Eserler
1. Kitabuş-Şua fi’l-Fıkh: Fıkıhla ilgili bir eser olup günümüze intikal etmemiştir. Kureşî, aynı şahsa iki ayrı isim altında yer vermekte ve Ebu Hanife’nin rükua varırken ve kalkarken ellerin kaldırılmasıyla namazın bozulacağı görüşünü açıklamak için Kitabu’ş-Şua adıyla bir kitap yazdığından bahseder.
2. Lü’liyyat fi’z-Zuhd ve’l-Edeb: Kardeşlik, zühd, cihad gibi konular ele alınır. Genellikle hadis ve tasavvuf büyüklerinin sözlerinden derlenmiştir. Zehebî
de, Nesefî’yi zühd ve adabla ilgili Kitabu’l-lü’liyyat’ın sahibi ve fakih birisi olarak tavsif eder ve rivayet ettiği kişiler arasında Davud ez-Zahiri, Ebu İsa et-Tirmizî ve Abdullah b. Ahmed b. Hanbel gibi isimleri sayar.
3. Kitabu’t-Tasavvuf ani’l-Hayati’l-Cemahiyye
4. Kitabu'r-redd 'ala ehli'l-bida' ve'l-ehve'd-dalle
5. Kitab fi Fazli Subhanallah