Ebu Nuaym (Arapça: أبـو نـعـيـم الأصـفـهـانـي Abû Nu`aym el-İsfahanî) tam ismi Ahmed ibn Abdullah ibn Ahmed ibn İshâk ibn Mûsâ ibn Mahrân el-Mihrânî el-Asbahânî (veya el-Asfahânî) el-Ahwal el-Eş'arî el-Şafî (d. M. Ocak 948 / H. Recep 336; ö. M. Ekim 1038 / H. Muharrem 430), Sunni İslam âlimi.
Büveyhoğulları zamanı İsfahan'da doğmuş, Nişapur, Basra, Kufa, Bağdad, Mekke ve Endelüs'ü ziyaret ederek geniş çapda seyahat etmiştir. Tasavvufu geliştiren ilk en önemli kaynak eserlerden ve Şafii hadislerin rivayetcilerinden biri olan Hilyet el-Evliya'nın yazarı olarak bilinir.
Ebu Nuaym yüz üzerinde eserin yazarıdır. Bunlar arasında:
Hilyet el-Evliya, on ciltlik büyük bir eser, 650 biyografiye ihtiva ederek yaklaşık 4.000 basılı sayfa miktarına tekabül eder. Altı Şii İmam olmak üzere, İslam'ın ilk yıllarından birçok önemli biyografileri içermektedir. Tasavvuf'un gelişmesinde direk tesiri olan çoğu şahsiyetin biyografileri onuncu ciltte bulunur.
El-Arbaîn alâ Mezheb el-Mutahakkikîn min el-Sûfiyye ("Sufiler'den Mutahakkıklar'ın Mezhebi Üzerine Olan Kırk")
Delâil en-Nubuvva ("Peygamberliğin İşaretleri ve Delilleri"), tamamen İslam Peygamberi Muhammed'in şahsiyetine düşkün olan bu büyük çalışma Beyhakî tarafından benzer bir isimli çalışmada yedi cilde genişletilmiştir.
Zikr Akhbâr Asbahân ("İsfahan'ın Hatıratları Vakayınamesi")
El-Duafâ ("Zayıflar")
Fadâil el-Khulafâ el-Arba`a wa Ghayrihim ("Dört Halife'nin ve Diğerlerin Faziletleri")
Fadîlat el-Adilîn min el-Vulât, adil hüküm ve hükümedilenin hükmedene karşı mesuliyetleri ile ilgili kırk Hadis mecmuası. Sahâvî her öyküyü detaylı bir şekilde belgelemiştir.
Juz fî Turuk Hadîs İnna Lillâhi Tis`atun va Tis`îna İsman ("Allah'ın Doksan Dokuz İsmi Vardır Hadis'in Yolları Üzerinde Bir Bölüm")
El-Mehdî ("Mehdi")
Marifet el-Sahâbe va Fadâ'ilihim ("Sahabeleri Bilmek ve Onların Faziletleri"). Bu kitap İbn Abdelbar, İbn el-Esir ve İbn Hacar'ın sonraki benzer çalışmaların temeli olmuştur.
Musned el-Imâm Abî Hanîfe ("İmam Ebu Hanife'nin Musnedi")
El-Mustakhrac alâ el-Buhârî ("Buharî'nin Ölçütlerine Uygun İlave Rivayetler")
El-Mustakhrac alâ Muslim ("Muslim'in Ölçütlerine Uygun İlave Rivayetler")
Riyâdat el-Ebdân ("Bedenlerin Riyazeti")
El-Shuarâ ("Şairler")
El-Sifât ("Sıfatlar"), Suyûtî Al-Iklîl fî Istinbât al-Tanzîl kitabındaki Nas Suresi tefsirinde bahsetmiştir.
Sifat el-Cenne ("Cennet'in Sıfatları")
Tabakât el-Muhaddisîn val-Ruvât ("Biyografi - Hadis Alimleri ve Rivayetclerin Tabakaları")
Tesmiyetu mâ İntehâ ileynâ min el-Ruvât an el-Fadl ibn Dukayn Aliyan
Tesmiyetu mâ İntehâ ileynâ min el-Ruvât an Saîd ibn Mansûr Aliyan
Tesbît el-İmâme va Tertîb el-Khilâfe, Şii'lik hakkında tekzip.
El-Tıb el-Nebevî ("Nebevî Tıb")
Avn b. Abdullah b. Utbe (r.a) der ki:
"İnsanların kusurlarıyla meşgul olanların,
bunu ancak kendi nefislerinden gafil olmaları sebebiyle yaptıklarını görüyorum."
Kim, her zaman yaptıklarını ve durumunu Kitab ve sünnetle ölçmez ve içinden geçenlerin doğru olup olmadığını kuşkuyla gözlemlemezse, onu adamdan saymayın.
Ebu'd Derda (رضي الله عنه) der ki:
En çok korktuğum şey, hesaba çekileceğim zaman «Bilgin vardı, ancak bildiklerinle amel etmedin!» denilmesidir.
[Cilt, 1/s.213 (732)]
Hasan-ı Basrî dedi ki:
"Vallahi 70 bedir gazisine eriştim. Siz onları görseydiniz deli derdiniz. Onlar sizin iyilerinizi görselerdi bunların ahlakı yok derlerdi. Kötülerinizi görselerdi onların hesap gününe bile inanmadıklarını söylerlerdi."
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ تَأْخُذَنِي عَلَى غِرَّةٍ أَوْ تَذَرَنِي فِي غَفْلَةٍ أَوْ تَجْعَلَنِي مِنَ الْغَافِلِينَ
Allah'ım!
Aldanmış olarak canımı almandan veya beni gaflet içinde bırakmandan ya da beni gafillerden biri kılmandan sana sığınırım.
Bir adam, Vuheyb b. El-Verd'e:
"Bana nasihat et " deyince,
Vuheyb b. El-Verd:
"Senin gözetleyenler içinde en hafife aldığın kişinin Allah olmamasina dikkat et" dedi
Muhammed b. Ali, oğluna şöyle dedi:
"Evladım! Tembellikten ve bıkkınlıktan sakın.
Bu ikisi her kötülüğün anahtarıdır.
Eğer tembel olursan hiçbir hakkı ödeyemezsin,
Bıkarsan ise hakka karşı sabırsız olursun..
Birinci cildi bitirdim elhamdülillah ancak burada takım olarak olduğundan bunun hepsini,okumuş olarak gözüküyorum. Yaklaşık üç yıldır ilmi okumalar yapıyorum bu zamana kadar okuduğum en maneviyatlı eser diyebilirim. Okurken yaşayışıma daha çok dikkat etmeme vesile oldu. Maneviyatından bahsedemiyorum daha fazla hoş kelimeyle anlatılmıyor çünkü.
Öncelikle İbnü'l-Cevzi'nin bir eseri olan Sıfatü's-Safve'nin tercümesidir. İbn Kayyim el-Cevziyye denilerek hata yapılmıştır.
Eserle ilgili olarak içindeki her satır her cümle altını çizerek derin derin düşündüren bir kitap.. Manevi örneklerimizi kaybettiğimiz şu zamanda sizi islamı yaşayanların hayatına alıp götürüyor..
Ebu Nuaym el-Isfehâni'nin Hilyetü'l-Evliya isimli eserinde geçen "Tasavvuf" tanımlamalarının derlemesi.
İmla kaidelerine daha fazla riayet edilse daha iyi olurdu diye düşünüyorum.
Yolumuzu aydınlatan alimlerin sözleri sadra şifadır.
Tavsiye edilir.