Almanca roman, deneme ve şiir kaleme alan Tıva Türkleri asıllı Moğolistanlı yazar. Kam olarak da bilinir. Aynı zamanda bir öğretmen ve aktördür. Leyptsing Üniversitesini bitiren Çinagiyn Galsan 1968 yılından başlayıp Moğol Devlet Üniversitesi Yabancı Diller bölümünde öğretmen olarak çalışmaktadır. Öğretmenliğe başladığından beri şiirleri Moğol ve Alman almanaklarında yayınlanmıştır. 1981 yılında Alman dilinde yazdığı «Tıva tooju (tarih)» (Тыва тоожу (төөгү)) diye yazdığı romanından sonra Avrupa'da ve dünyanın başka ülkelerinde ünlü yazar olarak tanınmıştır. Bu romanının hikâyesi uzundur. Señgel Tıvası yazarın Tıva halkının eski felsefesi, yaşamı, durumu, vatanında meydana getirdiği şiirler, hikâyeler, romanlar ile Tuvaları dünyaya tanıtmıştır. 40'ı aşık kitabın yazarı olup eserleri Fransızca, Rusça, Japonca, İtalyanca, İngilizce, Hollandaca gibi türlü dillerde basılmıştır. Yabancı ülkelerde edebiyat araştırmacıları Galsan Çinag eserlerini araştırıp, üniversitelerin öğretim programına da eklemektedirler. Kornelia Şruden'in “Almanya edebiyat eserlerine geçen yazar Çinagiyn Galsan” (368 sayfa), Lorke Fon Zaalfeld'in, Amerikalı doktor Gundula Engliş'in kitaplarında geçmektedir. 2003 yılında Tuva Cumhuriyetine Tıva Sosyal Bilimler Enstitüsünün davetiyle varıp «Türk Yazıtları» (Түрктерниң бижимел тураскаалдыры) diye ilmi akademik toplantıya katılmış ve o yıl yine 60 yaşının kutlamasını yapmıştır.
« Bu dünyaya doğup hayatta kalmamın ne anlamı vardı? Düşlerimin ve dualarımın ne anlamı vardı? Başkalarının bana sunduğu desteklerin, övgülerin ve vaatlerin ya da bizzat benim çabalarımın ne anlamı vardı?»
Tuva Türkleri...
Haklarında bilgi sahibi misiniz?
Ya da şöyle söyleyeyim: Daha önce hiç duydunuz mu?
Merak eder misiniz?
Farklı türlerde okumayı seven biri olarak kitabın ismini görür görmez ilgimi çekti:
Kızgın Rüzgarların Ülkesinde Bozkır canlandı gözlerimin önünde, göçebelik, çadırlar, bir halkın yaşam biçimi. Bizim de içinden geldiğimiz Asya
Her ne kadar anı türünde bir eser sayılsa da iyi bir araştırma kitabı benim gördüğüm. Moğolistan'da yaşayan bir Tuva Türkü olan Galsan Tschinag'ın anlatıları, dostu Alman halk bilimci Amélie Schenk tarafından yazıda toplanmış. Galsan Tschinag aynı zamanda bir Şaman ve bu eserde Şamanlık ve Şamanizmin bugün yaşayan birçok bilgisini elde edebilirsiniz. Tuva ve göçebe halkın yaşayışını her yönüyle ele alan bu kaynak eser, artık köşede kalan Asya'nın göçebe toplulukları ve belki de içlerinde en sessiz, en görmezden gelineni olan Tuva halkının sesi. Gökyüzü her yerde aynı ve göçebe görülmeyi hakediyor. Bozkır halkı korunmalı ve aynı zamanda göçebe hak ettiği her şeye sahip olmalı. Tuva da bizim için yalnız bunlarla sınırlı değil elbette. Eminim her okuyan bu eserde atalarının parçalarını hatırlayacaktır. Altay'ın yamacındaki göçebe, aslında bizdik...
Moğolistan'ın dağlarında geçen mucizevi bir hayatta kalma ve ıstırap öyküsü. Kuzey Moğolistan'ın yüksek Altay Dağları'nda, göçebe Tuvan halkının kadim yaşam tarzı, genç bir çoban çocuğun gözünden modernitenin yaygın etkisiyle çarpışıyor. Bu yüzleşme aşamalı olarak gerçekleşmekte. Önce büyük kardeşleri uzaktaki bir yatılı okula gitmek üzere aile yurtlarından ayrılırlar. Sonra çocuğun çok sevdiği büyükannesi ölür ve onunla birlikte çocuğun kabilelerle olan bağı da kopar. Ancak en büyük trajedi, köpeği Arsylang'ın - "bana kalan tek şey" dediği - çocuğun babasının sürüsünü kurtlardan korumak için koyduğu zehri içtikten sonra ölmesiyle ortaya çıkar. "Neden böyle?" diye çaresizlik içinde Tanrısal Mavi Gökyüzüne haykırır, ama ona yalnızca rüzgârın sessizliği cevap verir. Kökleri Tuvalıların sözlü geleneklerine ve destanlarına dayanan Galsan Tschinag'ın bu romanı, erkekliğin eşiğinde duran bir çocuğun zamansız hikâyesini, bir halkın yok olan yaşam biçiminin hikâyesiyle birlikte örüyor...
Mavi GökyüzüGalsan Tschinag · VakıfBank Kültür Yayınları · 037 okunma