İbnü'n Nedîm Posts
You can find İbnü'n Nedîm books, İbnü'n Nedîm quotes and quotes, İbnü'n Nedîm authors, İbnü'n Nedîm reviews and reviews on 1000Kitap.
Sanat ilminden (kimyadan) ilk söz eden
Bâbilli Hermes el-Hakîm’dir. İnsanlar Bâbil’den dağılırken Mısır’a gitmiş,
Mısır’a hâkim olmuştur. Filozof ve hakîmdi. Kimyayı icat etti. Bu konuda
çeşitli kitaplar yazdı. Eşyalarının özellikleri ve ruhaniyeti konularıyla uğ-
raştı. Araştırmaları ve incelemeleri ile kimya sanatı ilmi onun için tahak-
kuk etti ve tılsımlar yapmayı öğrendi. Bu konuda çok sayıda eseri vardır.
Bazıları kimyanın, kıdem görüşünde olanların kuramına göre, Hermes’ten
binlerce yıl önce ortaya çıktığını söylemiştir.
Sayfa 1094Kitabı okudu
: Hürremiyye iki sınıftır. Birinci sınıfa Mu-
hammira denir. Bunlar Cibâl mıntıkasındadırlar. Azerbaycan, Ermeniye,
Deylem, Hemedân, Dînâver bölgeleri arasında yaygındırlar. İsfahan-Ah-
vaz bölgeleri arasında da bulunurlar. Bunlar esasında Mecûsîlerdendi. Son-
ra mezhepleri ortaya çıktı. Bunlar Lukata olarak bilinen kimselerdendir.
Peygamberleri eski Mazdek’tir. Onlara hazları tatmalarını, şehevî arzulara
ulaşma ile meşgul olmayı, yemeyi, içmeyi, ortaklığı, karışmayı, birbirlerine
karşı zorbalık yapmamayı emreder. Onlar mahrem şeylerde ve ailede or-
taktırlar. Biri diğerinin hareminden sakındırılmaz, haremlerini sakınmazlar
da. Bununla birlikte hayırlı işleri makbul, öldürmeyi ve nefse eziyet etmeyi
haram sayarlar. Onlar hiçbir millette olmayan şekilde misafirperverdirler.
Birini misafir ederlerse ne isterse istesin karışmazlar.
Sayfa 1064Kitabı okudu
Mânî’nin Getirdiği Din ve Farz Kıldığı Şeyler
Mânî, sözüne kulak asan dindaşlarına 10 şeyi farz kıldı. Bunları 3
hâtime ve her ayda daimî 7 gün oruç takip eder. Farzlar şunlardır: Dört
büyük şeye; Allah’a, nuruna, kuvvetine ve hikmetine iman. Allah -O’nun
ismi yücedir- Nur Cennetleri’nin hükümdarıdır. Güneş ve Ay O’nun
nurlarıdır. Kuvveti beş mülktür: Meltem, rüzgâr, nur, su ve ateş. Hikmeti
kutsal dindir. O da beş mânaya dayanır: Muallimler, hilm sahipleri; mü-
şemmisîn, ilim sahipleri; keşişler, akıl sahipleri; sıddıklar, gayb sahipleri;
dinleyenler, anlayış sahipleridir.
On Farz: Putlara tapmayı, yalanı, cimriliği, öldürmeyi, zinâyı, hır-
sızlığı, sihri ve sebeplerini öğretmeyi terk etmek. Ve şu iki isteği yerine
getirmemek: Dinde şüphe etme ve amellerde gevşeklik ve onları ağırdan
alma.
Sayfa 1036Kitabı okudu
Mânî] Dinine İnsan Nasıl Girmeli?
Mânî dedi ki: Bu dine girmek isteyen kişi nefsini imtihan etmeli. Eğer
şehvetin, hırsın kökünü kazımaya, et yememeye, içki içmemeye, cinsi
münasebette bulunmamaya, su, ateş, ağaç ve bitkiye eziyet etmemeye
muktedir olduğunu görüyorsa dine girsin. Bütün bunlara gücü yetmi-
yorsa dine girmesin.
Sayfa 1036Kitabı okudu
Hurafeleri (masalları) ilk yazan, kitap hâline
getiren, kitap hazinelerine koyan ve bunların bazılarını hayvanların dilin-
den anlatan eski Farslılardır. Sonra Fars hükümdarlarının üçüncü tabakası
Eşkâniyan hükümdarları bu hususta ileri gittiler. Sâsânî hükümdarları dev-
rinde bu konuda yeni ilâveler oldu ve sahası genişledi. Araplar bu masalları
Arapçaya çevirdiler. Fasih ve belâgat sahibi kişiler ele aldılar, düzenlediler,
güzel bir şekilde yazdılar, anlamına göre benzerlerini sınıfl andırdılar. Bu
konuda yazılan ilk kitap Kitâbü Hezâr-Efsâne’dir. Mânası ‘bin masal’ de-
mektir. Bunun meydana getirilmesinin sebebi şuydu: Onların hükümdar-
larından biri bir kadınla evlenince onunla bir gece yatar, ertesi sabah onu
öldürürdü. Hükümdar çocuklarından Şehrâzâd denen akıl ve dirayet sahibi
bir kızla evlendi. Kız onunla evlenince masallar anlatmaya başladı. Gece
sona erinceye kadar anlatır, hükümdarı ikinci gece masalın tamamlanma-
sını istemeye sevk ederdi. Böylece bin gece geçti. Hükümdar aynı zaman-
da onunla münasebette bulunurdu, sonunda kız bir erkek çocuk doğurdu,
çocuğu ona gösterdi, hilesinin sebebini ortaya koydu. Hükümdar bu kızın
zekasını beğendi ve sevdi. Kızı yanında alıkoydu. Hükümdarın Dînârzâd
adında bir kâhyası vardı. Bu konuda kızla anlaşmıştı. Bazıları bu masal
kitabının Hamânî bint Behmen için yazıldığını söylerler
Muhammed b. İshak der ki: Tıp ilmini ilk ortaya koyanın ve ilk tabibin
kim olduğu hakkında ihtilafa düşülmüştür. İshak b. Huneyn Târîh’inde
şöyle der: “Bazıları tıp ilmini Mısır halkının ortaya koyduklarını söyler.
Bunun sebebi şudur ki Mısır’da çok üzgün, endişeli bir kadın vardı. Düş-
manlığa, intikama müptela idi. Aynı zamanda midesi zayıftı. Göğsü kötü
salgılarla doluydu. Hayızdan kesilmişti. Canı istediği için tesadüfen andız
otu yedi. Şikâyetlerinin hepsi ortadan kalktı, eski sıhhatine döndü. Ken-
disinde şikâyet olan herkes bu ottan (andız) yiyince iyileşti. İnsanlar diğer
şikâyetleri için denemeye başladılar.”
Diğerleri ise şöyle dedi: “Diğer sanatları ve felsefeyi ortaya koyan Her-
mes’tir. Tıp da onun ortaya çıkardıklarındandır.” Bazıları ise “Tıbbı Kû
(Kos) halkı, Kûlûs da denir, ortaya koydu.” dediler. Bu şehirdeki ebenin
hükümdar karısı için terkip ettiği ilaçları delil olarak ileri sürdüler. Bazıları
ise tıbbı sihirbazların ortaya koyduğunu söylerler. Ayrıca, Bâbil, Fars, Hint,
Yemen halklarının, Sicilyalıların icat ettiğini söyleyenler de olmuştur.
Sayfa 908Kitabı okudu