Allah, Bizleri İlim Meclislerinden Ayırmasın
Adudüddin el-Îci, Ahlâku Adudüddin adlı eserinde ‘cehl-i basit’i ve ondan kurtuluş yolunu şöyle izah eder:
“Bununla muttasıf olanlar, insanı hayvanlardan ayıran özelliği (ilmi) kaybettikleri için hayvanlar gibidirler. Hatta mertebe yönünden onlardan daha aşağıdırlar. Çünkü hayvanlar, hayvanat mertebesindeki kemâlât tarafına teveccüh ederler.
Cehl-i basit hastalığı, alimlerle bir arada bulunarak tedavi olunur. Çünkü bu hastalığa yakalanan kişi âlimlerle konuştuğunda kendine ait eksiği ortaya çıkar.”
‘Cehl-i mürekkeb’in tedavisi ise neredeyse mümkün değildir. Zira bu hastalığa yakalananlar cahil olduğunun farkında değildir ki ilim meclislerine katılsın da âlimlerden istifade etsin.
Rabb’im, bizleri ilim meclislerinden ayırmasın; her daim ilim peşinde koşan, âlimlerden istifade etmeye çalışanlardan eylesin.
Yoksa Adudüddin el-Îcî’nin tespitiyle hayvanlardan ne farkımız kalır?
Ahlaku Adudüddin
İlyas Çelebi