Allah kulunu bir süre için sıkıntılı âlemlere soksa bile, sonra yine onu rahmaniyete çeker. Bunu yapabilmek için de kulunu zora sokmaktan kaçınmaz. Onun için, O'nun yaptığı her şeyde bir hayır aramak gerekir.
İnsan, varlığının farkına vardığı andan itibaren bir yandan kâinatı tanımaya çalışırken, diğer taraftan kendi derinliklerinde varlığını hissettiği "Gerçek Ben"i aramaya yönelmiş, farklı din ve inanca sahip pekçok insan kendi din ve inançları merkez olmak üzere Yaradan'a ulaşmaya çalışmışlardır.
İnsanın kendini tanıması ve kendinde var olanı görmesi fikir gözünün açılması ile mümkündür. Ancak o zaman insan fânide bâkiyi zevk edebilecektir.
Fikir gözü ya da gönül gözü ile seyredebilmek için cehil adı verilen karanlıktan kurtulup ilmin aydınlığına yönelmekten başka çare yoktur. fani; Lütfi Filiz / Noktanın Sonsuzluğu
Zâhirde olan hep Hakk'tan eser sevgili olmuş
Her zerre heman sevgilinin nuruyla dolmuş
FÂNÎ nereye etse nazar söyler: "Ene'l ɑⵢ̧ƙ"
Her şey arayıp birbirini ɑⵢ̧ƙ ile bulmuş..
Bir insan için en yüksek mertebe acziyettir.
İnsan acziyetini idrak edip, bildiklerinin, ancak
Allah'ın kendine verdiği kadarı olduğunu anladığında,
Allah'ı bulmuş olur."