İnönü bu öğrencinin yanına sokuldu; azık torbasında ne olduğunu görmek istedi. Öğrenci torbasını açtı; peynir, ekmek, bir de kitap çıktı içinden. Bir bakanlık kökleşiği(klasiği) Sofokles'in (Antigune)si İnönü'nün yüzü ışıdı, çevresindekilere:
"Gördünüz mü" dedi. "Peynir ekmeğin yanında kitap. Köylümüz, kentlimiz, erimiz, generalimiz, kumanyasına ne zaman kitabı da ekleyecek duruma gelirse, o gün Türkiye gerçekten kurtulmuş demektir. Topraklarımızı bilgiyle değerlendirmenin, bilinçle savunur duruma gelmenin başka yolu yoktur."
İsmail Hakkı Tonguç Köy Enstitülerinin fikir sahibi olarak kulağımıza çalmıştır. Birçok esere de konu olmuştur Tonguç'un yaptıkları. Mehmet Cimi de başka bir yönüyle kaleme almış Tonguç'u. Hayatını anlatmış. Ahh hayatı mı dedim? Hayır hayır hayatı degil. Babasından gizli İstanbul'a okumaya kaçan, orada tutunacak yardım eli ararken kendisine