Türk göz hekimliği tarihinde önemli bir yeri olan ve Milli Mücadele sırasında siyasal faaliyetleri ile öne çıkan bir isimdir.
Dr. Esat Paşa, Paris'teki eğitimi sırasında tıp literatürüne “Dr. Esat oftalmoskopu” olarak geçen çift aynalı oftalmoskopu geliştirmiş; 1899’da İstanbul’daki Askeri Tıbbiye Mektebi bünyesinde Türkiye’nin ilk modern göz kliniğini kurmuştur.
Milli Mücadele döneminde İstanbul'da partiler-üstü bir cemiyet olan "Milli Kongre"nin oluşmasına önderlik eden Mehmet Esat Bey, 1919'daki Meclis-i Mebûsan seçimlerinde etkin rol almıştr ve I. Dünya Savaşı'ından sonra işgalci İngiliz güçleri tarafından tutuklanan Malta sürgünlerinden birisi olmuştur.
Osmanlı sadrazamlarından Gürcü Ağa Yusuf Paşa'nın torunu, Türkiye Cumhuriyeti'nde Milli Savunma ve Dışişleri bakanlıklarında bulunmuş Hasan Esat Işık'ın babasıdır.