İnsan, bazen arş kadar uzaktı Rabbine, bazen can kadar yakındı. Güneş gibi parlak bir hakikatti bazen. Bazen de güneşi örten kapkara bir buluttu. Ama yine de çözülmeyi bekleyen bir muammaydı.
" Bana izdirap veren yalnız İslamın maruz kaldığı tehlikelerdir " diye söze başladı Bediuzzaman. " eskiden tehlikeler hariçten gelirdi; onun için mukavemet kolaydı. Şimdi tehlike içeriden geliyor... "