“Süphanallah! Temaşa hîkmeta Xudê bikin. Hêka Teyrê Nûman kete koşa Mîrza’yê Nûrsî.”
“Allah’ın hikmetine bakın. Numan Kuşunun yumurtası Nurs’lu Mirza’nın ocağına düştü.”
deyip, ta o zaman tanınmayan biri olan bu Nurslu talebenin gelecekte çok ünleneceğine işaret etmiştir.
Müküslü Hamza'nın mezarının baş kısmındaki mezar taşındaki yazıyı Mahabad'lı Kürt şair Hejar, 1958 yılında yazmıştır. Hejar, Mahabad Kürt Cumhuriyetinin yıkılmasının ardından ülkesini terk ederek önce Güney Kürdistan'a ardından da Suriye'ye geçer, burada Haco Ağa ile Kamuran Bedirhan'ın evinde kalır. Kendisi gibi sürgün olan Müküslü Hamza'nın mezar taşına şunları yazar:
Fatihe
Mamosta
Hemze Beg rehbere fidakar
Pir kes ji xew te kirine hişyar
Raza bi xoşi bes e menala
Peyman elê me ew hewala
Roja ku welat biji bibinim
Ez mijde bi xwe ji bo te binim
Sala 1377"
Fatiha
Öğretmen
Hamza Beg
Fedakâr rehber
Nicelerini sen uyandırdın uykudan
Rahat uyu artik yeter inlediğin
Ahdim olsun o yarenlere
Vatan zinde gördüğüm gün
Bizzat getireceğim müjdeyi sana
Yıl 1377
1351 yılında Karakoyunlu Emiri Hüseyin, Hasankeyf Emiri Melik Adil'den kendisine bağlılık sunarak vergi ödemesini talep eder. Melik Adil, Karakoyunluların bu isteğini red ederek Karakoyunluların bu saldırgan tutumlarına karşı diğer Kürdistan Emirlerini yardıma çağırır. Melik Adil'in bu yardım çağrısına Bitlis Emiri Ziyaeddin, Ahlat Emiri Bahaeddin, Meyyafarkin (Silvan) Emiri Şeyh İzzeddin bu çağrıya olumlu yanıt vererek bir Kürt ittifakı oluşturulur. Aynı yıl Salat* yakınlarında yapılan savaşta Kürt ittifakı yenilgiye uğrar Hasankeyf Emiri Melik Adil'de esir düşer. Kürt ittifakı ile Karakoyunlular arasında barış anlaşması yapılır. Buna göre Karakoyunlu Emiri Hüseyin, Hasankeyf Emiri Melik Adil'in kendisine bağlılık sunması karşı- lığında serbest bırakılır. Bağımsız bir emirlik olan Hasankeyf Kürt Emirliği bu savaştan sonra Karakoyunlulara bağlı özerk bir beylik olur. Bu tarihlerde Hasankeyf ticaret yolları üzerinde olan önemli bir merkezdir..
Timur'un Kürdistan'daki yıkımlarından Kürt emirleride payını alır, Hara, Horasan, Hacerisan, Sistan ve Serbidaran bölgelerini kapsayan Horasan ve Sistan Emirliği Timur'un gazabına uğrayarak yıkılır. Varlığını yaklaşık 130 yıl sürdüren bu Kürt Emirliği döneminde eğitim ve öğretim desteklenip dönemin bilim adamlarına sahip çıkılmıştır.
Timur, bundan önceki seferlerinden biri olan 1393 yılındaki seferinde Loristan'ı geçici bir süre işgal etmişti. 1394 yılında ise Bağdat'ı ve Musul'u işgal eden Timur, Mardin'e yönelir. Cizre Emiri İzzeddin, ilkin Timur'a bağlılığını sunar. Timur bununla yetinmez kendisinden Arap ülkelerine yapacağı saldırılar için de kendisine destek olmasını ister. Cizre Emiri, Timur'un bu isteğini reddeder. Timur, bunun üzerine Emir İzzeddin'i cezalandırmak için harekete geçer. Timur, Cizre bölgesine gelirken Fınık ve çevresini işgal eder. Fınık'tan Cizre'ye yönelen Timur, Cizre'yi kuşatır. Kenti kuşatma ile alamayınca askerlerini ge- celeyin Dicle nehrinden geçirerek Cizre'yi ele geçirir. Cizre'yi yakıp, yıkarak kenti yağmalar. Cizre Emiri İzzeddin, Timur'un elinden sağ olarak kaçmayı başararak ömrünün geri kalanını Erux aşireti arasında geçirir. Ölümünün ardından ise yerine Mir Abdal geçer.
Timur'un yıkım politikasından Asur ve Süryaniler de payını alır. Bölgede yaşayan Asur halkı, Timur'un önünden kaçıp yüksek dağlara sığınırlar. 16. yüzyıla kadar da yaşamlarını burada sürdürürler. Süryaniler ise katliamlara uğrayıp, manastır ve kiliseleri yağmalanır. Nasturiler de Süryanilerle aynı akıbeti paylaşırlar. "... Moğol akınlarından etkilenen Nasturilerin büyük bir bölümü Hakkâri dağlarına ve Urumiye ovasına geçerek, ora- lara yerleşirler. Kürdistan ve Ortadoğu'da yaşayan Hıristiyan Keldanilerin bir kısmı da Moğol saldırıları yüzünden Kıbrıs ve Hindistan'a göç etmek zorunda kalır.