Edebiyat ve Moda
Aslına bakarsanız edebiyat ve moda yan yana gelmemesi gereken iki kelime. Aynen bilim ve moda, tıp ve moda, din ve moda gibi. Ama neylersiniz ki, o kadim edebiyat gelenekleri de bu çağın moda akımlarının saldırılarına maruz kalıyor.
Bir ara Fransa’da “nouveau roman” (yeni roman) akımı çıkmış, epeyce de gürültü koparmıştı. Alain Robbe-Grillet, Marguerite Duras gibi yazarlar, kişisiz roman yazmaya soyunmuşlardı. Sonunda unutuldu gitti, hiçbiri akılda kalmadı. Sovyetler Birliği’nin, edebiyatı propaganda aracı olarak gören Jdanov’cu “sosyalist gerçekçilik” akımı da büyük bir eser veremedi. Doğrusu “bilinç akımı” ile “magic realism” (büyülü gerçekçilik) akımının dünya edebiyatına birçok büyük eser kazandırmış olduğunu itiraf etmeliyim. Ama bunları sadece birer moda olarak görmek doğru olmaz. Bilinç akımı kaynağını psikolojiden, büyülü gerçekçilik ise halk yaratılarından, masallardan alan çok esaslı çalışmalardı.
20. yüzyılın ideolojik yönlendirmelerinden, ideallerden, söylevlerden sıkılanlar ise kendilerini “postmodern” limanına attılar. Ne var ki “postmodern” yaratılar, ne olduğu değil, ne olmadığı daha kolay tanımlanacak ürünler olarak belirdi. Artık geçmeye başlayan bu modada iyi ve kötü eserler yan yana durdu. Zaten “postmodern”in kendisi de değişik parçaları birleştirerek yapılan rengârenk yorganlara benzemiyor muydu?
Sayfa 28
Yazarların çoğu bir akımla birlikte anılmaktan hoşlanmazlar. G. Flaubert “gerçekçilik”; J. L. Borges ve G. G. Márquez “büyülü gerçekçilik”; S. Karakoç “ikinci yeni” parantezi içine alınmalarına itiraz eder. Bu isyanı C. Fuentes seslendirir: “Ben bir yazarım, bir yazın türü değil.
Büyülü gerçekçilik
Hartlaub sergi kataloğunun giriş yazısında iki tip yeni nesnelcilik sanatçısı olduğunu belirtti; Bunlar genellikle sol görüşlü ve agresif olan ve içinde bulundukları zamana dair temel güvensizlik ve endişelerle birlikte kafalarından atamadıkları savaş anılarını resmetmeyi amaçlayan Doğrucular (Veristler) ve onlar Kadar saldırgan olmayan, Daha az rahatsız edici ve daha nesnesel imgeler resmedip zamansızlığı ve düzenliliği yakalamaya çalışan Klasikçilerdi.
-Yeni Nesnelcilik akımı
Sayfa 151Kitabı okudu
modernizm
Edebiyatta kabaca 1900’lerden 1940’a kadar yıldızı parlayan modernist akımda, yazarlar hikâye anlatmanın yeni yollarını keşfettiler ve nesnel gerçeklik ile hakikatin en iyi nasıl ortaya çıkarılacağı sorusuna yeniden kafa yordular. Marcel Proust, Gertrude Stein, James Joyce, Virginia Woolf ve William Faulkner gibi yazarlarla T. S. Eliot ve Ezra
