Evvela Namık kemalden bahsedilmeli.İttihatçılar aslında iki kategoriye ayrılmalı.Ya da Namık Kemal zamanındaki adıyla Genç Osmanlılar.Birinci grup vatansever ama kandırılmış cins kafalı gençler Namık Kemal bu gruptadır.Bu kimseler iyi niyetli ve vatansever adamlardır Allah hatalarını affetsin diğerleri ise kötü niyetli mason taifesi.Şinasi,Cemal Paşa,Talat paşa gibi adamlar.Ama Namık Kemal ve eserleri onun vatanperver olduğuna şahittir Sultan Hamidde bunu anlamış ki sürgündeyken kendisine maaş bağlamıştır.
Esere gelince
1.Osmanlı Devletinde zayıflama emarelerinin aktarıldığı görülür.Askeri olarak ordu zayıfladığı gibi liyakatsiz şahıslar devlet kademesinde vazifeye mazhar olmaktadır.
2.Milletimiz başa bağlıdır.Baştaki adam sağlamsa ve teşkilatı sağlam kurmuşsa bu bütün işlere aksetmektedir.Bu ordu da daha barizdir.Eserde de Tiryaki Hasan Paşanın şahsiyetinde bu anlaşılmaktadır.10 bin kişilik askerleriyle 550 bin kişiye karşı Kanije kalesini Masum savunduğu anlatılmıştır.Ayrıca hilenin de harbde ne kadar mühim olduğunu ihtiyar gazi güzel bir şekilde göstermiştir.Eserin sonundaki kısım ise Osmanlının halini ibretli bir şekilde özetler mahiyettedir.
