Kader
@Tije
EVLİ
[Alıntılar kendim içindir.]
#188884291
#188884427
“İdeolojiden kimliğe kaymanın bütün dünya üstünde feci etkileri oldu, en çok da uzun zaman boyunca azınlıkta kalan ve baskı altında tutulan köktendinciliğin, çoğu toplumda olduğu gibi diyasporada da entelektüel bir ağırlık kazandığı Arap-Müslüman kültür alanında; bu akım, tırmanışı boyunca, şiddetle Batı karşıtı bir çizgi benimsemeye başladı.”
Sanırım eksik olan bir şey var burda. Bu süreç her zaman ikili olur. Yani bazen de mükemmel gördüğün Avrupa’ya da dokunmak eleştirmek gerekir!. Orda gelişen Doğu karşıtlığını da yansıtmak gerekiyor. Etik değerler Avrupa ile îcâd olmadı değil mi?
“Şimdi ne görüyorum? Anadolu... Düşmana akıl öğreten müftülerin, düşmana yol gösteren köy ağalarının, her gelen gasıpla bir olup komşusunun malını talan eden kasaba eşrafının, asker kaçağını koynunda saklayan zinacı kadınların, frengiden burnu çökmüş sahte sofuların, cami avlusunda oğlan kovalayan softaların türediği yer burasıdır.
Burada, bıyıklarını makasla kırptı diye nice fikir ve ümit dolu Türk gencinin kafası taş altında ezildi. Burada, yüzü düşmana dönük, nice vatan mücahitleri savundukları kimselerin eliyle arkadan vuruldu. Burada, milli timsalin, milli bağımsızlık sembolünün yolu kaç defa kesildi ve kaç defa oturduğu şehrin etrafı isyan silahlarıyla çevrildi. Burada, ben, vatan delisi millet divanesi; burada, ben harp malulü Ahmet Celal yapayalnızım.”
“Anadolu halkının bir ruhu vardı, nüfuz edemedin. Bir kafası vardı; aydınlatamadın. Bir vücudu vardı; besleyemedin. Üstünde yaşadığı bir toprak vardı! İşletemedin. Onu, hayvani duyguların, cehaletin, yoksulluğun ve kıtlığın elinde bıraktın. O, katı toprakla kuru göğün arasında bir yabani ot gibi biti. Şimdi, elinde orak, buraya hasada gelmişsin. Ne ektin ki, ne biçeceksin? Bu ısırganları, bu kuru dikenleri mi?”
Aysan’ın şiirlerinde işçi sınıfı ve fakir halk, çoğu kez bireysel yönleriyle ete kemiğe bürünür. Örneğin “Gecede Ateş Böcekleri” (Aysan, 2013: 33) şiirinde eşeğiyle odun yüklemeye giden bir Yörük kadın işlenir. Şair, şiirde Yörük kadınla hemhâl olur ve dünyayı onun bakış açısıyla görür. “Güvercinleri Sevindirin” (Aysan, 2013: 43) şiirinde darı satan ve güvercinleri doyuran “Kör İlyas”ın kıvancı anlatılır. “Ateşçi” şiiri (Aysan, 2013: 44) madende çalışan bir çocuk işçinin yaşadığı zorlukları dile getirir. “Beyaz Geceler” şiirinde aç kurtların saldırısına uğrayan “gencecik hat bakıcısının” (Aysan, 2013: 108) dramı anlatılır. “Yanık Ağıt” (Aysan, 2013: 142) şiirinde hat bakımı esnasında elektriğe kapılan beş işçi için ağıt yakılır ve ardından fakir-zengin karşıtlığı vurgulanır. “Çiçekçi Kız” şiirinde ise bir çiçek satıcısının sattığı çiçekler ile ülkenin gerçekleri, toplumcu gerçekçi bir ideolojiyle bütünleştirilerek anlatılır.
haydi
çiçeklerim var bunlar küpe çiçeği
boynu bükük ülkem
gibi
bunlar mor
beyaz kartopu
çiçekleri
karayazılı
erguvan
üzerlerine bulaşmış
abilerimin kanı (Aysan, 2013: 114).
Okur Takip Önerileri
Mülki bir sembol olarak ad
Bir birey ad aldığı zaman yaşamları boyunca bu adı taşımış olan ataları ile bütünleştiğine inanır. Çocuklarına adını miras bıraktığında ise adı ile ilgili kendisine ait her haktan vazgeçme zorunluluğuna sahiptir (Benedict, 1998: 193). Örnekler esasen ad alan bireyin kendi soyu ile kuracağı bağlantıya işaret etmektedir. Bu sebeple adının başkasına konması, adına kara çalınması gibi beddualar, bireyin soyu ile olan bağının kopması için istenen söylemlerdir. Aile büyüklerinin ve ataların mirası gibi görülen ad, hem bireyin hem de ailenin mülkiyeti niteliğindedir. Nitekim kargışlar insanın kendisine, ailesine, cemiyetine, din gibi kurumlarına zararı dokunacak şahıslara, düşüncelere karşı gösterilen şiddetli bir tepkidir (Elçin, 2016: 663). Bir hısmımıza karşı yapılan eylem ve söylemler, yalnızca kişiyi değil o kişinin soy bağına mensup olan bireyleri de rahatsız eder. Bu vesile ile ad üzerine edilen beddualar soya da edilmiş demektir. Mülki bir sembolü ifade eden adın beddualara konu olması, toplumun mensubu olduğu inancın ve kültürel yapılanmanın bir sonucudur.
MÜLKİYETİN KÜLTÜREL YANSIMALARI BAĞLAMINDA BEDDUALARIN ROLÜ ÜZERİNEKitabı okudu
Alevi-Bektaşi yolunda ikrar kavramının dikkat çeken ilk özelliği, ilk ikrarın Kalu Bela olarak da bilinen Elest Bezmi’nde Allah’a verilmiş olmasıdır. İslami literatürde “mîsâk”, “kālû belâ”, “ahid”, “belâ ahdi”, “rûz-i elest”, “bezm-i ezel” ve “bezm-i elest” (Yavuz, 1992: 106-108) gibi isimlerle de bilinen Elest Bezmi, kaynağını Araf Suresinin 172 ve 173. ayetlerinden alır. Bu ayetlerde şöyle denilmektedir:
Hani Rabbin Âdemoğullarından, onların bellerinden soylarını almış ve “Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” diyerek onları kendilerine şa- hit tutmuştu da onlar da, “Evet, şahidiz.” demişlerdi. Kıyamet gü- nü, “Bizim bundan haberimiz yoktu.” demeyesiniz diye (Allah bunu böyle yaptı). Yahut “Vaktiyle atalarımız müşrik olmuşlardı. Biz on- lardan sonra gelen nesillerdik. Bizi, eğri yola sapanların yaptıkla- rından dolayı mı mahvedeceksin?” demeyesiniz diye (Allah bunu böyle yaptı) (Tabatabai, 2012b: 430).
Yukarıda yer verdiğimiz bu iki ayet, Elest Bezmi’nde bütün insanların Allah’ın rabliğine ilişkin ikrarlarını hatırlatmaktadır. Ayette bildirildiğine göre, bütün insanlar kendi iradeleri olan farklı bireyler olarak birbirinden ayrılmış, bir araya toplanmış, her birine kendi nefsi şahit tutulmuş ve Allah’ın rububiyeti konusunda herkesten ikrar alınmıştır. Bunun nedeni kıyamet gününde herhangi bir bahane ileri sürmemeleri içindir. İnsan, Elest Bezmi’nde Allah’a bir söz vermiştir ve Allah da bu sözün gereğini insandan isteyecektir. (Taba- tabai, 2012b: 430-454).
Ali Rıza Özdemir
Elest Bezmi’nde verilen ikrarla ilgili Aleviliğin yazılı kaynaklarında çok sayıda kayıt bulunmaktadır. Çünkü Alevilik başta “ikrar” olmak üzere, “yol”, “erkân”, “sır” gibi birçok temel kavramını Elest Bezmi üzerine bina etmiştir. Elest Bezmi’nde yol ve erkân kurulmuş, ikrar verilmiş ve sır söylenmiştir.
