Emirgan'da akşam vakti
"Garip şey diye düşündü. Gençlik hayattan o kadar müstakil, o kadar tek başına bir şey ki... fakat bunu anlamak için insanın biraz yaşlanması lazım..."
Sayfa 275 - Daha sonra Yaz Yağmuru öyküsünde de karşımıza çıkacak olan Sabri.Kitabı okudu
Evin Sahibi
Bunlar gibi, günün her saatinde tek cümlesini, sert bir ceviz gibi tepemde kıran papağanın daha evvel yaşadığına katiyetle
emin olduğum insan hayatı ile, evin her köşesinde birkacina
birden tesadüf edilen büyük çay kutularınin üzerindeki Japon ve ya Çin işi resimleri, bulutlarla yarı örtülü, derinliklerinde
hayali leylekler ve zümrütüankalar dolaşan bir gök altında, uzak
ve tepeleri güneşle yaldızlı dağların çerçevelediği bir manzarada gezinen, yahut mucizeli berraklığı iki üç ince çizgiye
emanet edilmiş bir su başında düşünen, musıki fasli yapan,
zarif çizgili, uzun etekli, kenarı yildız zırhlı lâcivert veya nar çiçeği renginde ipek mantolarını giymiş, çekik gözlü, ay isığı
tenli genç kadınlar veya kIzlar, murakabelerinden hikmetten
ziyade aksilik taşan asık yüzlů, seyrek sakallı hâkimler, ellerin-
deki çay fincanlarından halka halka yükselen dumana bir aşk
hatırası gibi eğilmiş narin endamlı delikanlılar, uzun firkete,
zarif şemsiye, ayaklara dolaşan etek, ince kayık biçimli pabuç.
her nevi saz; ve hepsinin birden insana verdiği acayip, büyulü
bir uzak memleket daüssılasI... Velhasil çocuk yaşımı dolduran hayal hakikat bin türlü şey ancak ondan sonra hatırıma gelirdi.
Sayfa 106Kitabı okudu
Bir yol
Evet, pekala biliyorum ki, bir gün ben her şeyi bırakıp bu küçük yola dalarsam , onun bittiği yerde bütün saadet ve hasretlerini , eski yaşanmış rüyalarını bulacağım, temiz yepyeni mesut bir adam olacağım.
Bunu biliyorum fakat yapamayacağımi da biliyorum. Hâlbuki bir ömür yaşamaya değer bir şeydir.
Sayfa 80Kitabı okudu
Okur Takip Önerileri
Bir yol
Sayfa 77
Bilmem sizde de böyle midir; yolculuk benim üzerimde daima
iyi ve unutturucu bir tesir yapar. Istiraplarımızın, üzüntülerimizin mekânla, yahut hayatımizın tabii muhitiyle sikı bir
alakası olsa gerek. Bir: muharririn dediği gibi, falan yerde en
kesif siddetinde olan bir acı iki yüz kilometre daha ötede ve
baska insanlar içinde biraz daha hafif ve daha kabili tahammül
oluvor. Bununla beraber acıdan acıya fark var. Ve benimki
acılarn en büyüğü, evlat acisıydı, üstelik de yağmur yağıyordu. Oh, size bu yağmurlu günlerin bende yaptığı aksülameli
nasil anlatmali? Böyle günlerde ben değişir, büsbütün başka
adam olurum. Başka bir adam, tam kelimesi değil... Bütün bir mazi, en kötü, en karanlık, en tamir edilmez taraflarıyla içimde
canlanır, hortlaklarımla baş başa kalırım. Böyle zamanlarda
hayat sanki bütün çeşmelerini kapatır, yalnız bir tanesi, azap ve
üzüntünün kaynaği kalır ve ben onun bulanık aynasında bütün
ömrün en kötü muhasebesini yapa yapa kendimi seyrederim.
Bu sefer de öyle oldu; her zaman ayak basar basmaz gündelik
üzüntülerimden sıyrıldığım, yalnız kendimin olduğum Haydarpaşa Garı bana bu sefer büyük ve karanlık bir lahit gibi
geldi. Trene aynı ruh haleti icinde bindim. Izmit'e kadar hep
ayni ıslak ve rutubetli hava icinde, tupkı bir olukta seyahat eder
gibi geldik. Hiçbir șey düşünmedim, hiç kimseyi görmedim,
Sadece vagonların üstüne ve pencerelerin camlarına değdikce yağmurun çikardığı sesi dinledim. Bir tabutta uyananlar,
yeraltinın mutlak sessizliğinde kendi nabızlarını ancak böyle dinlerler.
Sayfa 77Kitabı okudu
İnsan taşı bile nakış nakış işleyebilirken nasıl böyle taştan da beter oldu. Her devrin taş işçileri vardır oysa. Rabbimiz her devre taşları yontacak, onları tek tek işleyecek baniler
göndermiştir. Onlarla yolunu nasıl kesiştirmez insan. Yağ-
mur bile taşları şekillendirirken, çakıl taşları birbirine dokunarak törpülenirken, eğimli yollar merdivenler insanlara zorlukları bu denli hatırlatırken insanlar nasıl olur da birbirlerini
bu denli köreltebilir. Nasıl taştan da beter hale gelebilir insan.
Duvarların diline düşmek nasil bir duygu kim bilir?
Sayfa 65Kitabı okudu
Ama sormazsinız ey taş duvar niye dile geldin böyle? Sanki ilkyazılar taşın üzerine kazınmamış gibi bakarsınız bana. Oturduğunuz evin temelinde yokmuşum gibi, icabet ettiğiniz
ezanın minaresine konulmamişım gibi... Cennetten kopup
gelen Hacer'ülEsved diye bir atam yokmuş gibi. Niye cennetten bir insan ve bir taş çıktı sadece? Niye taşı öperek mühürler her hacı. Taş duvardır, taş evdir çünkü. Cennet evdir. Ev vatandır. Vatan cennettir. Onu öperek vatan özlemini giderir hacılar, asıl evin duvarından atmış bir sıvadır Hacer'ül Esved.
Insan gerçek evini, sevgili ile olan kavuşmasını, dağılan
zerrelerinin birleşmesini o taşa dokunarak yeniden hatırlar. O taş madem memleketinden gelmiştir, madem ki üzerinde yârin izi aşkın yüzü vardır, O taşı severek diğer taşları ve binaları hangi minval üzerine sevebileceginin pratiğini yapar insan. Kendi cennetini imar edemeyeceği taşları sevmeyi terk eder.
Sayfa 68Kitabı okudu
"Eskiden dervişler bir hücreye kapanır çile çıkarırlardı
Vasadiğmiz çağ insanı öylesine sarmalamış ki, bizzat
Yaşadığımız
Çağda Müslüman kalabilmek en büyük dervişliktir belki de. İnsan bu çağı
hücresi bilip arzularına prim vermeden yada fitratındaki sivrilikleri törpüler ve ölürse çilesini çıkarmış olur. Ama hepimiz durmadan çile kırıyoruz, sonra da derviş
Olmuş gibi geziniyoruz. Eskiler çilesini çıkaramayanlara
"çile kırgını " derlerdi Leyla."
Etrafimız cile kırgınları ile dolu... biz
öyle olmayız inşallah...
"amin abi, inşallah"
Sayfa 91Kitabı okudu
Hayat duyguları ve ölüm düşünceleri
Bezgin günlerimizde, dünyann mânaları gûya vücudumuzdan akan kanlar gibi, gönlümüzden boşalarak, artık her sey
gözümüzden düşünce, biz, odamizın inine çekilecek, yatağımızın deryasına dalacağız. O zaman hafızamızın ufuklarından eski muhabbetli günler ve eski lezzetli geceler, melek kanatlarıyla gelerek ve melek sesleriyle mırıldanarak, bizi eski ninniler gibi
uyutacak! Yaralanmış gibi yattiğımız yataklar bizi vapurlar ve
trenler gibi hülyalarımızın ikliminde ve ruyalarimizın diyarnda dolaştıracak ve biz, bu yorgun seyahatlerden, geceden doğan
günler gibi, yine dinlenmiş çıkacağız!
Sayfa 210Kitabı okudu
Hayat duyguları ve ölüm düşünceleri
Bazan havat ve cok kere de ölüm sevdiklerimizi ve birlikte
yaşadıklarımızı bizden ayırinca içimizde eski bazı heveslerimizin söndüğünü ve bazı neşelerimizin sona erdiğini duyarız. Artık onlarla birlikte düşünmeye alıştığımiz fikirleri bir daha deşemeyecek ve onlarla birlikte gülmeye alışkın olduğumuz mevzularda bir daha gülemeyeceğiz demektir. Böylece ölenlerin birçok
alakalarimızı ve duygularımızı içimizden söküp kendileriyle
birlikte götürdüklerini; onlarla beraber biraz da fikirlerimizin
ve hislerimizin göçtüğünü; ve kendimizin de biraz öldüğümüzü, parça parça ölmekte olduğumuzu anlarız. Ölümün sevdiklerimizi ve bildiklerimizi birer birer yolumuzdan çekip aldığını
göre göre onun bizimle münasebette olmayan bir yabancı değil,
fakat gölgesi yollarımızı saran bir bildik olduğu ve hafizamızdaki mezarlık böyle büyüdükçe yavaş yavaş bize doğru yaklaştığını düşünmeye koyuluruz.
Sayfa 209Kitabı okudu
Enistemiz kadın delisi oluyor.
Zamana dair ve zamanla geçen şeylerin çabukluğu yahut yavaşlığı hakkında doğru bir fikir
edinmemiz pek güçtür. Zira
zamanın hep iç içe geçen hudutları bildiğimiz diğer hudutlarin
hicbirine benzemez. Birçok şeyler vardir ki pek eski zamanlarda
kalmis sanırız. Halbuki bunlarin bir isim verilemeyen tesirleri yeni zamanlar içinde duyulur. Birçok
Sayfa 182Kitabı okudu
Bazı yemekleri görür görmez onun mutlaka tekrar
ettiği dil persengleri vardı. Meselâ köfte sahanı gelse "Seni gidi
koftehor seni!" demek âdetiydi. Kızarmış bildırcınlarin guvez
eti, bir lokmalık göğüslerinin ince tadı kendisine Ayastefanosta
oturdukları sene Halkalı civarında bıldırcın avına dadandığı zamanları hatırlatırdı. Bazı
Sayfa 69Kitabı okudu
Bazı geceler herkes ortalıktan çekildikten sonra ağaçlar arasında kalmış bir rüzgar kendi kendine uğuldardı. Bazı geceler de yalnız başlarına kalan yüksek fıstık ve çam ağaçları kendi aralarinda romantik mahluklar gibi söyleşmeye koyulurlardı. Ne dediklerini anlayamadan onların dallarını eğerek birbirleriyle kulaktan kulağa uzun uzun konuştuklarını duyardım.
Sayfa 79Kitabı okudu
Geceler ve Gündüzler
Bomboş ve masmavi Marmara nın bir kenarında koyu renkli adalar, rahata yatmış vücutlar gibi görünür ve yine solda , daha yakında , ölüm diyarının hududunu teşkil eden Karacaahhmet mezarlığının sanki yürürken duraklamış yüksek servileri görünür. Bazan tunçtan heykellere
dönen, bazan içlerine düşen bir teessürle birden bir
ürperme geçiren bu serviler, bence, yan yana, güya cenaze merasimine gelen ve hırkalarına sarılarak sükût eden uzun boylu
yüksek sikkeli Mevlevi dervişlerin kafilesine benzerdi ve serviliğin teker teker bizden ayrılan ağaçları da sürüden
uzaklaşarak güya birtakım şahsî fikirlere doğru yol alan birer dervise benzetirdim.
Sayfa 77Kitabı okudu
Fakat gerçi tanıdığınız bir adamın resmini yapabilirsiniz.
Onun tebessümlerini çizebilir, bakışlarını gösterebilirsiniz. Sözlerini tekrar edebilir ve yaptıklarını hikâye edebilirsiniz. Ancak resmini yaptiğınız adamin asıl hususiyetini yapan o iç çeker gibi nefes
alışlarını, sözüne başlar ve onu bitirirken çıkardığı ve böylece bütün cümlelerinin özünü tamamlayan o hriltilı seslere, o homurdanışlara söylettiği mânaları nasıl duyurabilirsiniz? O başın, kolların,
ellerin, bakışların sözlere iştirâk eden hallerinde ve sesin muhtelif
perdelerinde lâkırdilara ayrica mânalar katan tesirleri ve bir dudak
büküşünün, bir telâffuz farkının bunlarda yaptıiğı tâdilleri ve bunlara kattığı ilâveleri nasıl canlandırabilirsiniz?
Sayfa 15Kitabı okudu
Çamlıca
O zaman Çamlca'nn bir cazibesi daha tamamen milli olmasıydı. Filhakika Büyükada ve sefarethaneleriyle Tarabya, bir hayli ecnebi yatakları ve şehrin başka yerlerine nispetle, adeta
vabancı mahalleleriydi. Hattâ, Bebek bile, yadırgatan yabancıları daha az sayida ve Hiristiyanları daha az samatacı olmakla
beraber, vine az çok böyleydi. Fakat Camlıca tamamen Türk ve Müslüman bir muhitti. Ingilizlerin bir cemiyette seyrek yapılan kusurları nezaketen görmemezliğe geldikleri gibi burada da Türkler de tek tük riayayı görmemezliğe gelebiliyorlardı.
Sayfa 28Kitabı okudu