beni uyutabilecek, sonra uyanıkken olduğu kadar canlı
rüyalar görmemi veya gördüğüm her şeyin bana
başka bir şeymiş gibi görünmesini sağlayabilecek ya da iki kere ikinin beş ettiğine beni inandırabilecek daha yüksek bir ruhun varlığından kaynaklandığını varsayalım, dedi.
Böylesine kötü bir ruhun bile beni
hakkında aldatamayacağı bir şey var mıdır
Dcscartes böyle bir şeyin var olduğu sonucuna
vardı: Bilincimin ürünleri, her ne olurlarsa olsunlar,
vardırlar. Onlardan her zaman yanlış çıkarımlar
yapabilirim; örneğin, gerçekle böyle bir şömine
yokken, rüyamda bir şöminenin yanında
durduğumu varsayabilirim. Kendimi şöminenin
yanında duruyor varsaymam, yani böyle bir
varsayımda bulunmuş olmam, kaçınılmaz olarak
gerçektir Dolayısıyla, bu ve diğer bütün örneklerde
bir şey vardır ki ondan sarsılmaz biçimde emin
olabilirim: Bu deneyimlerde bulunan benim. îşte
buradan mutlak kesinliğe sahip bir şeyler
çıkartabilirim. Her şeyden önce bu, kendimin, var
olan, yaşayan bir varlık olduğunu bildiğim anlamına
gelir. Doğamı bilemeyebilirim; daha doğrusu, bu
doğanın neliği hakkında tümüyle yanlış
düşüncelerim olabilir, fakat, var olduğum kesindir
Üstelik, başka hiçbir şeyi değilse bile en azından
bilinçli deneyimleri olan bir varlık olduğumu, özgül
bilinçli deneyimlerim olduğunu mutlak bir
kesinlikle bilirim Descartes bu sonucu, o zamandan
sonra çok ünlü olacak şu l^tınce sözcüklerle dile
getirdi: Cogito ergo sum Fek uygun olmamakla
birlikte bu ifade genellikle şöyle çevrilir:
"Düşünüyorum, öyleyse varım”.