Mart' ı ne kadar iyi tanıyorsun Jack!
Kitap incelemesine başlarken İngilizce aslından çeviren 
Levent Cinemre' yi yürekten tebrik etmek isterim. Bana göre kitabın sadece çevirisini yapmakla kalmamış, okuru 
Jack London' la tanıştırmak için elinden geleni yapmış. Ayrıca her zaman dediğim gibi aslından çeviri başarılı olmasa, kitabın kendi dilinde olan başarısının ne önemi var ki?
Ben incelemelerimde bolca spoiler kullanıyorum. Ne kadar özensemde kitabın büyüsünü bozuyorum sanırım. Kusura bakmayın.
Kitap mesleği denizcilik olan yetenekli ve hırslı kahramanımız Martin Eden' ın gözünden anlatılmış. Kendisinin tahsili ilkokul düzeyindedir. Denizde bazı konularda yardımcı olduğu Arthur tarafından evlerine davet edilir. Arthur ve ailesinin yaşam stili Mart' ı oldukça etkiler, özellikle Arthur' un kız kardeşi Ruth. Tanımadığı, yabancısı olduğu bu ortama, insanlara hayran kalır. Onların bilge insanlar olduğunu düşünür. Ne yapıp edip onlar gibi olmalıdır. Bu konuda kendini geliştirmek için Ruth' dan destek alır, kendisinin her türlü yanlışını düzeltmesini ister. Okur, araştırır. Matematik ya da Fen onun ilgisini çekmez. Bir yandan kendini geliştirir, bir yandan yazar. Amatörce, basit belki ama yazar. Kendisinde var olan potansiyelin farkına varır.
Bir taraftan öğrenmek ve yazmak, diğer yandan hayatta kalmak zorundadır. Bir kaç işte çalışır. Çok zor şartlara katlanır. Tek istediği Ruth' un aşkını kazanmak ve onlar gibi bir insan olabilmek. Ilerleyen sayfalarda Ruth' un aşkını da kazanır. Fakat Ruth' a göre Mart, Ruth' un örneklerinde ki gibi avukat olmalı, ya da muhasebeci kısaca düzgün iş sahibi olmalı. Yazar olmak gibi, yazmak gibi boş işlerle uğraşmamalı. Ancak Mart kararlıdır. O yazdıklarından, dergilerin ve gazetelerin ret cevaplarından hatanın nerede olduğunu anlamaya çalışmakta ve yeniden yazıp yeniden göndermektedir. Bazen yiyecek parası yokken posta için pul alır. Ne fedakarlık ama değil mi?
Eserde aslında Jack London, Mart üzerinden kendi hayatını anlatmaktadır. Mart' ın yaşadıklarının benzerlerini kendisi de yaşamıştır. Ancak temel bir farkla. Yazar sosyalist görüşe sahipken, Mart bireycidir. Sosyalizme karşıdır. Yine sosyalist düşüncelere karşı kendi düşüncelerini savunurken, acemi bir gazetecinin deyim yerindeyse kurbanı olur. Bu Mart' ın hayatında geri dönülmez olayların başlangıcı olacaktır.
Kardeşi, sevgilisi, onun ailesi, ablası ve ablasının eşi Martin' e inanmazken, ondaki yeteneği, bakış açısını göremezken Mart azimle yazmaya, göndermeye, zorluk çekmeye devam eder. Öyle bir an gelir ki büyüsü bozulsa da ev sahibesi ve çocuklarından başka kimsesi kalmaz. Ancak başarır. Birer birer eserleri yayınlanmaya başlar. Her eserde banka çekleri gelir. Öyle ki yazmayı bıraktıktan sonra, hevesi kırıldıktan sonra gelir bu ün. Dostunu kaybettikten sonra. Bir zaman sonra çok parası olur, o kadar çok ki hesabını bile yapamaz. Hersey anlamını yitirmiştir. En ilginci en başında yüksek ilim sahibi sandığı kişilerin ne kadar boş olduğunu görür. Sadece parası olan insanlar olduklarını görür. Onu yalnız bırakan herkes şimdi çevresindedir ancak Mart buna anlam veremez. Yazmayı bırakmış ve hazır dosyasından yazılar göndermiştir, bunlar sayesinde ününe ün katmaktadır. "O zaman yazıldı bunlar" der, "siz beni yalnız bıraktığınızda yazıyordum" bunları, "param dışında hicbirsey değişmedi ki" der ve insanların sadece paraya sadece üne sahip çıktığını görür. Artık inandığı hiçbir değerin bir önemi kalmamıştır.
Çevirmen sayesinde Jack London' u da yakından tanımış oldum diyebilirim. Kitap basitçe bir gencin ün için yaptıklarını anlatmıyor. En başından beri felsefi tartışmalara, kıyaslamalara ev sahipliği yapıyor. 20. yy başlarındaki yaşama ve hayat görüşlerine ayna tutuyor. Çok yönlü bir kitap. En önemlisi yazar kendi düşüncelerini, bireyselciliği öldürerek savunuyor. Sahi bireyci görüşe sahip Mart, ev sahibesine neden mandıra alsın ki?
Kitabı okumanızı tavsiye ederim. Gerçi yukarıda heyecanı kaçırmış olabilirim, ancak bu eser kurgusundan daha fazlası. Okuduğunuzda bunu göreceksiniz.
··
2 artı 1'leme
·22bin görüntüleme
Levent Cinemre'nin bir başka Jack London kitabı olan "Beyaz Diş" çevirisi de çok başarılı. Kitap su gibi akıyor.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.