Roman tekke, tarikat, dergahları eleştirir. Bu dönemde bu gibi yerlerin sayısı fazlaydı fakat doğru bulunmayıp zamanla kapatılmış. Açıkçası bu gibi yerlere bende karşıyım. Camilerimiz var toplanıp ibadet ettiğimiz, ne gerek var bu gibi yerlere. Ben bu noktada kendi görüşümü belirttim. Roman 1921 yılında gazetede yayınlanmaya başlar ancak tepkiler üzerine yayını yarıda kesilir. 1922 yılında tekrar yayınlanır, bu sefer kitap halindedir. Kitabın tepki almasının nedeni; o dönemde ki tekke ve zaviyeleri anlatılmasıdır. Bu anlatılış elbette iyi yönde değil, kötü yöndedir. Kitap yayınlamasından sonra filme de alınır. Romanın yazarı Yakup Kadri her ne kadar romanın tamamen kurgudan ibaret olduğunu söylese de, ömrünün son yıllarında verdiği bir röportajda kitabın baş karakteri Nur Baba'nın Çamlıca Bektaşi Dergahı'nda bulunan Ali Baba olduğunu itiraf eder. Yakup Kadri bu romanı yazmadan önce Bektaşi Tarikatında bir süre kalmıştır, oradaki hayatı yaşamış ve aktarmıştır. Sadece bir tarikata kalıp kitabı yazıp, tarikatleri eleştirmesi düşündürüyor. Kendisi ne kadar tüm tarikatlara yönelik olmadığını belirtsede aslında öyle değil. Hatta Yakup Kadri Ona göre o, bir Bektaşi dergahında geçen bir psikolojik roman yazmıştı. Kitap bir dergah şeyhinin adını taşıdığı halde romanda hadiselerin merkezinde o değil, genç karısı Nigar vardı, onun ruhsal gelişimini ince ince örmüştü. Amacı Nigar’ın şahsında bize tasavvufi bir aşkı anlatmaktı. Peki öyle mi? kitabın girişine “Bir İzah” başlığıyla bir “savunma” koyar yazar. Kendini ve romanını savunur. Yakup Kadri, iyi bildiği bir Bektaşi tekkesinde, o tekkenin şeyhiyle genç karısı arasındaki aşkı konu alıyordu romanında. Fakat kimse bu aşkla ilgilenmez, kitapta anlatılan “Bektaşi ayinlerine” yoğunlaşır herkes. Bir grup çıkar, Yakup Kadri’yi “bir sırrı açıklamakla”, “Bektaşilerle alay etmekle, onları küçük düşürmekle” suçlamaya başlarlar. Romanla ilgili ilk ciddi eleştiriyi Ahmet Haşim yazar ve büyüyen tartışmaları “Denebilir ki İstanbul Nur Baba’nın badesiyle sarhoştur,” diye tarif eder. Ardından Halide Edip romanı edebi açıdan ele alır, onu Knut Hamsun’un “Pan”ına benzetir ve Yakup Kadri’nin okuyucuyu aşina olmadığı bir dünyaya götürdüğünü, bu yüzden bu kadar gürültü kopardığını söyler. Bu kadar bilgi verdik ama kitabın konusundan da bahsedelim: Nur Baba adında ki baş kahraman bir Bektaşi Tarikatinin önemli kişisidir. Ziba Hanım sayesinde yükselir, ikisi aradında aşk olmuştur zamanında evlenmişlerdir ancak Ziba hanım yaşlandığı için aşkları küllenmiştir. Daha sonra Nur Baba, Celle adında bir kadınla da evlenir. Celle Hanım; ciddi, düzenli, ağır bir kadındır. Nur Baba üzerinde etkisi büyüktür. Asıl konuya gelecek olursak; Nır Baba, Ziba Hanımın yeğeni olan Nigar'a aşık olur. Zibar Hanıma onu aralarına almasını söyler. Nigar bunu istemez elbette ancak zamanla onlara katılır ve Nur Baba'ya aşık olur. Hem tarikatın halleri hem de Nigar'ın ruh hali anlatılarak devam eder. İçki içen, kadın ve erkekli karışık iğrenç bir ortam var. Romanı okurken ön yargıla bakmadım çünkü din çok kullanılıyorken sadece bu romana takılmak saçma olur. Günümüz de dahi din siyasetin oyuncağı durumundadır. İslam yalanlanıyor, yanlış yerlere çekiliyor ancak herkes sessiz. Gelelim “Nur Baba”nın Mustafa Kemal Atatürk’le ilgili hikâyesine… Yakup Kadri’nin roman kahramanı adıyla sanıyla birilerine benzetilince romanı okumuş olan Atatürk de bu söylentilerden etkilenir ve yaşayan, gerçek “Nur Baba”yı görmek ister. Çankaya’da oturan ve Nur Baba’yı şahsen tanıdığını söyleyen Dr. Ragıp adında bir Bektaşi, Nur Baba’yı bulup Atatürk’ün huzuruna çıkarma görevini üstlenir. Dr. Ragıp, herkesin “Nur Baba”sandığı Kısıklı Bektaşi Dergahı Şeyhi Ali Baba’yı Atatürk’le görüştürmek üzere Ankara’ya çağırır, sofra kurulur, Mustafa Kemal, Yakup Kadri’yi de davet eder. Nur Baba ile karşılaşan Mustafa Kemal, Yakup Kadri'nin kulağına eğilip: ‘senin Nur Baba’ndan hiçbir şey göremiyorum.’ demiştir. İncelemeyi okuduğunuz için teşekkür ederim :) Okuyacaklar için keyifli okumalar :)

Nur BabaYakup Kadri Karaosmanoğlu · İletişim Yayınları · 20181,050 okunma

··

881 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.