Aiskhylos gibi Euripides de konusunu mitoloji, destan ve halk öykülerinden alan onlarca eser yazmış ve bunların birçoğu günümüze dek sapasağlam ulaşabilmiştir. 50 yıl yazarlık yapan Euripides'in 90'ı aşkın oyunu bulunmasına rağmen, bunlardan yalnızca 19'u tam metin şekliyle korunabilmiştir. Bu eserlerle toplamda 5 ödül kazanmış olan Euripides'in ölümünden sonra oğlu tarafından yayımlanan son 3 tragedyası Atina halkı tarafından ödüle değer görülmüş ve halk, çok sevdikleri şairlerini son kez onurlandırmıştır. Yunan edebiyatının eşsiz örnekleri olan tüm bu tragedyaları yazarken Euripides ömrünün son yıllarını vatanında mutsuz bir şekilde geçiriyordu. Komedya şairlerinin ve kendisine düşmanlık besleyenlerin alaylarına daha fazla dayanamayan Euripides, ömrünün son yıllarını huzur içinde geçirmek için Atina'dan ayrılır. Yarışmalarda Aiskhylos ve Sophokles kadar birinciliği bulunmamasına rağmen halk arasında daha çok sevilen bir şair olarak bilinir Euripides zira onun eserlerindeki karakterlerin davranışları ve düşüncelerinin insanın ruhuna daha yakın olduğu ve oldukça gerçekçi bir şekilde işlendikleri söylenir. Bir tragedya üçlemesinin son halkası olarak anılan Bakkhalar,

İphigenia Aulis’te ve Alkmeon Korinthos'ta oyunlarından sonra gelir. Fakat Euripides'in diğer üçlemeleri gibi aynı efsaneden yola çıkılan ve peş peşe okunması elzem olan bir üçleme değildir. Benzer duyguların ve trajik olayların olması sebebiyle bu şekilde anılmıştır. "Bakkhalar" Dionysos dinine inanan ve tanrılarına karşı kendine özgü dansları olan bir kadın topluluğudur. Günümüzün Hristiyan inanınışında Rahibelere denk geldiği söylenen bu topluluğun dini inanışlarına oldukça bağlı olduğu ve inanmayan kişilere karşı cephe aldıkları bilinir. Dionysos’un da İsa’ya karşılık geldiği söylenir genelde. Euripides de bu tragedyasında bu kadınlara ve şarap tanrısı Dionysos'a odaklanıyor. Thebai kralı Pentheus, Thebai'nin kurucusu Kadmos ve Pentheus'un annesi Agaue de oyunun diğer önemli karakterleri olarak karşımıza çıkıyorlar. Yunan tragedyalarında yer alan ve dönemin tiyatro anlayışı içinde güçlü bir temsili bulunan "Koro" da yine oyun süresince okura eşlik eder. Hatta öyle ki, Koro'nun en büyük rol oynadığı oyunlardan biri olarak bilinir "Bakkhalar". Dionysos inancının İran, Arap ülkeleri ve Anadolu'dan Yunanistan topraklarına geçtiği bilinen bir gerçektir. O andan sonra Yunan mitolojisi içine yerleşen bu destanda Dionysos, Tanrı Zeus ve insan Selene'nin çocuğu olarak anlatılagelmiştir. Euripides de oyununda bu bilgiyi kullanarak yine sırtını mitoloji ve destanlara dayıyor ve ortaya yüksek tempolu, dramatik bir finale sahip güçlü bir oyun çıkıyor. Tragedya ve komedya yazarlarının en büyük ilham kaynakları arasında şüphesiz Babil, Sümer gibi büyük uygarlıkların mitolojileri ve bunlardan doğan Yunan inanışları yer alıyor. Kitapları adeta birer kutsal kitap olarak anılan

Homeros eserleri de (

İlyada ve

Odysseia) yine bu eserlerin ortaya çıkışında büyük rol oynayan oldukça önemli yapıtlardır. Buna ek olarak Bakkhalar içinde

Platon (Eflatun)'un bazı eserlerine göndermeler de görmek mümkün. Dinle pek alakası olmadığı söylenen Euripides bu tragedyasında da "Tanrı" ve "İnsan"ı karşı karşıya getiriyor. Dionysos ile kendisine inanmayı redderen Thebai kralı Pentheus adasında şekillenen öykü, Bakkhalar'ın da araya girmesiyle genişliyor ve finalde oldukça dramatik bir sonla karşılaşıyoruz. Dramatik çünkü Bakkhalar isimli bu topluluğun yapacaklarının bir sınırı bulunmuyor. Çeşitli ayin ve ritüellerle kendilerine karşı olan kişiler için cinayet dahi işleyebilmektedirler. Antik Yunan tragedyaları, günümüz edebiyatına ışık tutan önemli metinlerdir ve Euripides de bu geleneğin en önemli temsilcilerinden biridir. Şairin ömrünün son yıllarında kaleme aldığı Bakkhalar'dan önce tanışmak için

Medea ve

Kyklops gibi oyunları da tercih edilebilir. Bakkhalar'ın Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi kapsamında yayımlanan baskısının çevirmeninin

Sabahattin Eyüboğlu olduğunu da dip not olarak düşmüş olayım. Keyifli okumalar.

BakkhalarEuripides · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2010881 okunma

··

925 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.