Sanat nedir? Bu kitabı okumaya başlamadan önce kafamda genel bir tanım vardı sanat için. Bana zevk veren fakat aynı zamanda da eğitici olan “şey” sanattır bana öyle. En azından öyleydi. Çünkü kitabı okumaya başladıktan sonra bu kadar net bir şekilde kara vermenin ne kadar sığ olduğunu anladım. Hem de daha ilk sayfalardan.
Berna Moran o kadar akıcı ve sade anlatmış ki her şeyi. Birçok yeni terim öğrenmeme rağmen bunları kafama yerleştirmekte hiç zorluk çekmedim. Bir bölüme ya da kurama geçiş yaptığında bir önceki kuramdan da bahsederek bunun bizde daha kalıcı olmasını sağlıyor.
Sanat, insanlık tarihinden beri, bilerek ya da bilmeyerek, bizim hayatımızda. Bu yüzden de insanlığın gelişimi ve değişimi boyunca sanatın ne olduğuna dair yargılar ve tanımlar yer almış. Berna Moran bize
Platon (Eflatun)’dan itibaren sanatın ve elbette ki özellikle edebiyatın tanımını, sınırlarını ve kapsamlarını açıklamış. Terimsel açıdan dediğim gibi birçok yeni kuram öğrendim. Bu öğrenme bir açıdan eğlenceli olsa da bir o kadar da zordu. Özellikle de üçüncü kısım, Rus biçimciliği bölümden sonrası bir hayli zorlayıcıydı. Fakat Berna Moran bunu bizim için oldukça rahatlatmaya çalışmış.
Ben bu kitabı Poetika’dan sonra okudum ve çok faydasını gördüm. Çünkü şu an dahil olmak üzere çoğu kuram Aristo’nun düşüncelerinden gelmektedir. Ya onun düşüncelerine paralel ya da tam tersi. Ne şekilde olursa olsun Aristo’nun düşünceleri ile oldukça ilintili. Bu yüzden böyle kapsamlı bir kitaba başlamadan önce
Devlet gibi klasik kitapları okumak sizi bir nebze olsun rahatlatacaktır. Sonrası ise zaten tamamen sizin ilgi ve merakınıza göre birçok kaynakça mevcut.
Poetika’dan sonra sanat felsefesine ilgi duyduğumu anlayabilmiştim. Bu kitap bunu netleştirdi ve üzerine gitmem için de beni teşvik etti. Özellikle de aslında “sanat nedir?” gibi basit görünen bir sorunun hiç de basit olmadığını ve bu konuda daha fazla düşünmem gerektiğiyle ilgili. Ben çok çok beğendim, eğer sanata ve edebiyata ilgi duyuyorsanız mutlaka okunması gereken bir kitap. Bir esere ne ölçüde değerli diyebiliriz? Hangi açılardan eleştiri yapılır? Gibi birçok soruyu anlamanıza en azından düşünmenize yardımcı olacaktır. Keyifli okumalar, sanatla kalın!