Denemeler, okumayı uzun ertelediğim bir kitap. Çünkü öncelikle Stefan Zweig/Montaigne biyografi kitabını okuyarak denemeler yazarını yakından tanımak istedim. Zira yazarı daha iyi tanımak, bir yönüyle kitabı daha iyi anlamanın ön koşuluydu benim için. Böyle bir yöntem benimsemiş olmamın daha faydalı olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Bilindiği üzere dünya edebiyatında deneme türünün ilk örneklerini veren ve bu türün kurucusu kabul edilen Montaigne'dir. Yaşam öyküsü de ilginçtir onun. Daha bebekken geçici olarak aileden ayrılmış ve köylüye verilmiş. Kendisi bunu Denemelerde şöyle ifade ediyor "Oğullarım olsaydı, benim gibi büyümelerini isterdim. Babamdan Allah razı olsun, beni daha beşikte iken bir köylünün evine yollamış, orada süt emmişim; uzun süre en yoksul, en gelişigüzel bir hayat içinde kalmışım." Ve başka bir yerde bunun amacını şöyle ifade ediyor "Bırakın, çocuklarınız halkın ve tabiatın kanunları içinde büyüsün; aç kalmasını, güçlüğe göğüs germesini öğrensinler; hayatın çetinliği onlar için gittikçe çoğalmasın, azalsın. Babamın beni böyle büyütmekte bir başka maksadı daha vardı; beni halka bağlamak, bizden yardım bekleyen insanların haline ortak etmek istiyordu" İşte bu amaçlarla fakir bir ailenin yanında bir müddet kalmış. Ama daha sonra ailesi yanına alınarak bu sefer de üzerine aşırı düşülmüş , ana dilinden önce Latince öğretilmiş, sabahları kalkarken ani ve sarsıcı uyandirma zararlı olabilir diye müzikle yumuşak bir şekilde uyandırılmış. Birazda bu şekilde hassas yetiştirilme tarzından olsa gerek, Montaigne hayatı boyunca öne çıkma konusunda tıpkı Erasmus gibi, ya da Zweig gibi çekingendir.O bir kahraman değildir. Ama o zoru başarmış Goethe'nin" iç kale " adını verdiği kişinin en değerli özünü her koşulda korumasını bilmiştir. Stefan Zweig, Montaigne biyografisinde şöyle der; " İnsana her yaşında ve hayatının her döneminde seslenebilen yazarlarının sayısı azdır - Homeros, Shakespeare, Goethe , Balzac, Tolstoy gibi-ve bazı yazarlar da vardır ki, ancak belli bir zaman geldiğinde kendilerini bütün anlamlarıyla açarlar. Onu doğru değerlendirebilmek için insanın çok genç , deneyimlerden ve hayal kırıklıklarından yoksun olmaması gerekir. Ancak savaşların, zorbalığın, tiranca ideolojilerin bireyin hayatını - ve yine bu hayat içinde olmak üzere- en değerli özü, bireysel özgürlüğü tehdit ettiği bir zaman dilimini kendi sarsılmış ruhunda yaşamak zorunda kalmış olan kişi, sürü kudurmuşluğunun egemenliğindeki böyle bir zamanlarda insanın iç dünyasının en derin noktasında yatan "ego" suna sadık kalabilmenin ne büyük bir cesaret ve kararlılık gerektirdiğini bilebilir.". Zor dönemlerde insanın bireysel özgürlüğünün dayatmalar, taraf tutmaya zorlamalar karşısında muhafaza edilmesi çok zordur. İşte Montaigne döneminin bütün dayatmaları karşısında kendi kalabilmeyi başarmış, iç özgürlüğünü korumuştur. Sonuç olarak Montaigne'nin hayata ve insana dair çeşitli konulardaki denemelerini okumak keyifli ve doyurucu bir okuma deneyimi oldu. Benim gibi önce Zweig'in Montaigne biyografisini okumanız daha doyurucu bir okuma deneyimi sunabilir. Tavsiye ederim.

DenemelerMontaigne · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202155,1bin okunma

·

64 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Murat Durmaz