İlk gençlik yıllarımda Sefiller'i okumuştum. Adeta büyülenmiş, dehşet içinde kalmıştım kitabın güzelliği karşısında. Yıllar içinde bunun 'dünyanın en güzel kitabı ' olmadığını ama yine de güzel ve değerli bir eser olduğunu düşünmeye başladım. Yazarın diğer kitaplarını sanırım bu sebeplerle, okumayı erteledim. Bu kitaba başlarken de malesef 'abartılmış' bir eser okuyacağım ön yargısı ile başladım. Sanırım ön yargım galip geldi. Oysa onun galip gelmemesi için biraz yavaş, dinlenerek, sindirerek okudum kitabı. Tabi kitabı okuyacak olanlar, kitap hakkında ne duydular bilemeyeceğim. Ama ben kitabın 10/10 bir eser olduğunu çok fazla duymuştum. Bu yüzden 'abartılmış' buluyorum. Kitabın isminden de anlayacağınız üzere aslında yüce bir duygu dile getiriliyor. Fikir temelde doğru bulduğum bir fikir: idam cezası olmamalı... 'Ama'lar, istisnalar da olmamalı... Lâkin dönüp dolaşıp aynı sorunlarla karşılaşabilirsiniz; "Peki, o zaman besleyelim mi?"... Siz de sık duymuşsunuzdur. Yazar, kürek mahkûmiyetinin insanlık dışı oluşundan da bahsediyor. Peki, İsa'nın görevini üstlenip insanlara bir şans daha tanımanın güzelliğini suistimal edenler ne olacak? Ömür boyu hapis, bu noktada en akla yatkın olanı gibi görünüyor. Ama bu mahkûmiyetin şartları tartışma konusudur bu kez de... Yani yine, "Peki, o zaman besleyelim mi?" sorunsalı ile karşı karşıya kalıyoruz. Büyük ihtimalle o dönemde yazar, radikal davranmak zorundaydı. O yüzden kahramanını gerçek bir suçlu olarak belirledi. Ama pişman olmuş bir suçlu. Peki her suçlu, gerçekten pişman olabilir mi? Dedim ya; yazar, o dönemde romantik tavrını, radikal olarak ele almalıydı. Bunda kendisine bir miktar hak veriyorum. Ama sanırım ben, insanları Hugo kadar sevemiyorum. Sorun bende de olabilir. Tüm hak vermelerime rağmen şu küçük detay (benim için büyük) üzerinde durulmalıydı: İdam kararı; suçsuzluğu veya hafifletici sebepleri sonradan anlaşılan kişilerin infazını telafi edilemez kılar. Değişen doğa veya sosyal hayat koşulları, 'zamanın ruhu' bile, zamanla kişinin cezasını olumlu yönde etkileyebilmelidir. İşte ölüm cezası, bu imkânı elimizden alır. Yazar bunu elbette dile getiriyor. Ama ben üzerinde durmalıydı diyorum. O daha romantik bakıyor, bense daha pragmatik... Ama sonuçta, aklın yolu birdir. İkimiz de aynı yere varabiliyoruz. Elinde her olanak bulunmasına rağmen kendisi ve toplum zararına hareket etmeyi seçip alışkanlık hâline getirmiş insan tipini görüp tanıdığım için, insanlara ve insanlığa sonsuzca inanmıyorum. Bu yüzden de fazla romantik bakamayacağım. Buraya kadarki eleştirilerim fikirseldi... Kitabın yapısal eleştirisine gelince; mükemmel! Başka kelimeye gerek yok. Victor Hugo mükemmel bir kaleme sahip.

Bir İdam Mahkûmunun Son GünüVictor Hugo · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2023121,7bin okunma

··

65 görüntüleme

Bu yorum görüntülenemiyor

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Emre Uçar