Sen, çocuk kalbinin çocuk ruhunun bağdaşamadığı her şeyi reddettin!Cengiz Aytmatov benim için edebiyatta her zaman bambaşka bir başlık olacak, hiçbir başlık altına dizemeyeceğim, hiçbir kategoriye sokmak istemeyeceğim ve buna yakıştıramayacağım bir kişi. O kadar keyif alıyorum, öylesine içine girip, öylesinde yaşıyorum ki eserlerini... Bu zevki bu hisleri gerçekten kimseye anlatamam. Bir de bulunduğu toprakların acılarına sarılmayı, onları kollamayı, saymayı ve unutmamayı seçen o koca yürekli adamlar, ne yalan söyleyeyim hep daha kıymetlidir bende. Özellikle Yaşar Kemal ve Cengiz Aytmatov'da çok yaşarım bu hissi. Bulunduğu toprakların geçmişine, geleceğine, kadınlarına, erkeklerine, sevinçlerine ve üzüntülerine yani o toprakların ruhuna yürekten bağlıdır. O toprakların taneleri arasında keşfe çıkarsınız okurken, nefes alır, sırayla yaşamı ve ölümü bulursunuz. Yine tam olarak böyle bir kitapla karşıladı Cengiz Aytmatov beni.
Kitabımız annesi babası tarafından terk edilen çocuğumuzun dedesi (annesinin babası) ile yaşamaya çalışması, hayata tutunmaya çalışması ve mücadelesini anlatıyor aslında. Çocuğumuzun dedesi daha önce karısını kaybetmiş sonrasında başka bir kadınla evlenmiş ve kızı ile damadının yan evinde yaşayan biri. Kızı Bekey, Orozkul ile evli ancak ne yazık ki kısır ve çocuğu olmuyor, bu durum Orozkul için acı verici bir durum ancak bunu kullanarak karısına ve karısının babasına aslında eziyet etmek için aradığı bahaneleri bulan biri. Orozkul iyi para kazandığı için ve Mümin dedeye de az da olsa bir maaş verdiği için herkes tarafından saygı görülen, karşı çıkılamayan ve ve boyun eğilen biridir.
Çocuk hiç göremediği babasının beyaz bir gemide çalıştığını düşünerek ara ara bahçesine çıkıp dürbünle o gemiye bakıyor ve keşke balık olup gidebilsem diye hayaller kuruyor. Dedesi ise ona Maral Ana'nın efsanevi hikayesini anlatıyor ve çocuğumuzun inançlarını, hayal güçlerini aslında daha da destekliyor. Çocuğumuz aslında Orozkul'a ninesine ve Bekey'in kötülüğüne karşı görmediği anne ve babasının hayaliyle ve dedesinde gördüğü o iyilikle hayata tutunmayı başarabilmiş bir çocuk.
Ancak bir gün dedesinin Orozkul' uyduğunu görür ve onları bir Maral'ı kesip yerken yakalar. Maral'ın da Maral Ana olduğunu düşünür ve kahrolur. Artık hayata tutunmak için ihtiyacı olan dedesi onların hikayelerine ve inandıklarına ihanet etmiştir. Çocuk balık olup beyaz gemiye artık tek umuduna gitmek ister ve kendini gölün serin sularına bırakır...
Ve seni o kadar iyi anlıyorum ki, herkesin başka başka olduğu, zalim olmanın bu kadar rahat ve serbest olduğu bugünlerde, hakkı yenenleri ,ezilenleri her gördüğümüzde aslında aynı acıyı yaşıyoruz biz de seninle. Bazılarımız balık olup gitmek istiyor senin gibi, bazılarımız sabrı tükenene kadar kalıp inadına savaşmak, bazılarımız bambaşka şekillerde terk etmek bu inanamadığımız dünyayı...
"Çocuk kalbinin, çocuk ruhunun bağdaşamadığı her şeyi reddettin. İşte beni de teselli eden budur. Bir şimşek gibi yaşadın sen. Bir defa çaktın ve söndün. Şimşeği çaktıran göktür. Ve gök ebedidir. İşte budur beni teselli eden. Bir başka tesellim daha var: İnsandaki çocuk vicdanı, tohumdaki öz gibidir. Ve o öz olmadan tohum filizlenmez, gelişmez. Yeryüzünde bizi neler beklerse beklesin, insanoğlu doğdukça ve öldükçe, insanoğlu yaşadıkça, hak ve doğruluk denen şey de var olacaktır..."(sayfa:162)
