Bazı kitaplar yeniden okunmayı hak eder..Bu kitabı yeniden okumak bu yıl edebiyatla yaptığım yazısız sözleşmenin en değerli maddelerinden biri oldu.Neyi niye sevdiğimi yeniden hatırlamak bana çok iyi geldi.
İlk okuduğumda hemen her odasından başka bir Auraliano çıkan ve adları bir örnek onlarca karakterin sürekli akıp değişen dünyasını takip etmek yorucu gelmişti.Bu sefer ipleri salıp,Auraliano’ların ve diğer isimlerin peşinden gitmedim.Bu sefer, Macondo kasabasındaki o çok odalı evde Ursula’nın bile fark etmediği miskin bir kedi gibi var ettim kendimi ve yüz yıl boyunca her şeyi sakince izlemeye bıraktım.
Her ne kadar canım Ursula bu izlencenin ana karakteri gibi gelse de bana -çünkü tüm bu olup bitenlere en çok direndiği halde,tüm bu olup bitenlerin en çok değiştirip yaşlandırdığı oydu- kime uzun uzun baksam onun ana karaktere dönüşmesini sevdim.Bu kadar kalabalık ve birbirine benzeyen insanı,bu kadar kendi şahsına münhasır kılan Márquez’in aklına,hani şu çağımızın en güzel,en derin gayya kuyularından birine uzun uzun bakmayı yine ve yine sevdim.
Arka arkaya olay anlatımı olan kitapları sevmediğim halde bu kitabı neden sevdiğimi sorma,bu kitabın bunu nerede nasıl kırdığına bir defa daha alıcı gözle bakma fırsatım oldu mesela.
Dili,altı çizilesi cümleler,duygu sağanakları, ah’lar ve vah’lar olmadan da yine bir şiir gibi hissettirdi kendini bana.Bundan koyalım.
Geleceği gören,uçmaya başlayan,eşyaları hareket ettiren insanların,kuyruklu doğan bebeklerin büyüsü mü,hadi biraz da bundan koyalım.Çünkü ne güzeldir bu dünyanın başka türlü olabileceği fikrinin bu kadar sıradan kılınması, büyülü gerçeklik ne güzeldir.
Bu kitabın bir ailenin yedi nesil süren yüz yıllık yalnızlığının,bu ailedeki hemen herkesin kendi yalnızlığının toplamından oluştuğuna; bir insanın ömrüne,yaşadığı gün sayısı kadar yalnızlık çeşidi sığdırabileceği gerçeğine; bir ömür süren yalnızlıkların bir anlık,bir anlık yalnızlıkların bir ömürlük hırkalar giymesine tanık olmak?Bundan da koyalım.
Tüm bu insan hikayelerinin,edebiyatın kışkırtmasıyla ardına takıldığımız bu renkli uçurtmaların, bize kocaman görünen ama koca evrende bir zerre kadar yeri olan bu dünyanın,ve bize kocaman gelen ama dünyada zerre kadar yer kaplayan kendi hikayemizin bir göz kırpmasından ibaret olduğunu hatırlamak?Tüm bu ömür dediğimiz şeye, bizim biricik ve muhteşem hikayelerimizi de yutan bu zaman denen acımasızlığa dokunup onun geçip gitmekten dokunmuş olduğunu anlamak?“Soyun atası ağaca bağlanır, sonuncusunu da karıncalar yer,” aman Allahım ne kadar da önemsiziz, bir daha yüzleşmek?En çok bundan koyalım.
‘İyi ki okudum’un yanına ‘iyi ki yeniden okudum’u oturttum,sayfaların arasından evimin içine doluşan sarı kelebeklerin gerçek olduğuna kendimi yeniden inandırdım. Teşekkürler kendim.
