Nikola Salmanoviç Rubaşov... Hikaye Rubaşov'un bir gece aniden tutuklanması ile başlıyor. Yalnız bu ilk değil, daha öncede yaşamıştı bunu.
Hapishanede tek kişilik hücreler kalın duvarlar ile örülü. Mahkumların birbiri ile sesli konuşması mümkün değil. Fakat bir yöntem geliştirmişler: "Dörtgen Alfabe". Duvara vuruş sayısına göre harfleri hesaplayarak kurulan bir iletişim yöntemi:
402 numaralı hücrenin sâkini önce üç kere vurmuştu; demek K'den O'ya uzanan üçüncü sıra. Sonra bir vuruş. Bu, üçüncü sıranın ilk harfi demekti; yâni K. Sonra uzunca bir duraklamayı takiben iki vuruş: F'den J'ye uzanan ikinci sıra. Derken dört vuruş daha: Sıranın dördüncü harfi olan İ. Nihayet üç, ve sonra yine üç vuruş daha; yâni üçüncü sıranın üçüncü harfi: M. KİM
Sayfa 31
Stalin döneminde geçiyor hikaye. Stalin dahil ülke adı vs hiçbir isim verilmiyor. Ana karakter Rubaşov "Bir Numaralı Yurttaş" Stalin'e muhalif olan devrimci tarafın önemli üyelerinden biri. Tabi yenilen tarafta olduğu için hain, kazanan tarafta olsaydı "kahramanlardan" olacaktı. Rubaşov'un kendi ile hesaplaştığı ve dönemin diktatörlüğünü gayet güzel yansıtan güzel bir eser.
Tavsiye ediyorum. Herkese faydalı okumalar dilerim.