Spinoza'nın ünlü conatus (varlığı sürdürme isteği ya da çabası; evrensel yaşam mücadelesi) kuramı bu Önermeyle başlar, Conatus her şeyin özüdür ve birlik ilkesi olarak anlaşılmalıdır (Lermond 1988: 28). Bu özün, yani varoluşun etkin nedeni Tanrı'dır ve aynı zamanda Tanrı her şeyin varolma süresinin (yașam süresinin) de etkin nedenidir. Bu, tanrısal özün zorunluluğunun bir sonucudur. Şeyler bu zorunluluk sonucu varolur; o halde bu zorunluluk onların kendi özlerinden değil, tanrısal özden kaynaklanır. Sadece bu açıdan bakıldığında, şeylerin kendi kendini idame ettirmesi mümkün gözükmemektedir, Buna karşın konuya daha derin bir bakış açısıyla yaklaşıldığında, şeylerin varolduktan sonra varlık olarak göreli bir bağımsızlıklarının olduğu, II. Bölümün 2.Tanımından da açıkça anlaşılacaktır (Joachim 1901: 191). Buradan hareketle, Spinoza'ya göre, varolan her şey kendisine ait varlığını kendi kendine sürdürmeye çaba sarf eder ya da başka deyişle her șey kendi varlığını sürdürme eğilimindedir. İște bu eğilim ya da çaba (conatus) şeyin fiili özüdür (Joachim 1901: 192). Her varlığın varlık olarak göreli bağımsızlığı zamansal ve mekânsal düzende kendini gösterir. Şeyler varolur, varlıklarını belirli bir süre sürdürür ve yok olurlar, yani șeyler doğar ve kendilerine tanınan süre içinde yașar ve ölürler. İște bu sonsuz varlık alemindeki her şey kendi varlığını sürdürmek için elinden gelen çabayı göstermek zorundadır.
Sayfa 211Kitabı okudu
·
73 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.