KÜLTÜR VE DİL ve MANKURTLAŞMAK Ben kimim, diğer insanlarla farkım ne? Biz kimiz, diğer toplumlarla benzerlik ve farklılıklarımız neler? Ben ve biz toplum ve kişi: Millet olarak kim olduğumuzu bilmemiz kişi olarak kim olduğumuz bilmek kadar önemli ve birbiriyle bağlantılı. Bildikten sonra başka bir yol seçecek bile olsan bunun gerçek bir seçim olabilmesi için önce bilmek gerekiyor. Hafızasını yitirmiş bir kişi kadar hafızasını yitirmiş bir toplum da kaybolmuştur. Yıllar önce Cengiz Aytmatov’un Gün Olur Asra Bedel kitabını okuduğumda bunu derinden hissetmiştim. Farklı milletlerle iç içe yaşayan milletlerin dili, bu etkileşimin yoğunluğu oranında bu kültürlerden kelimeler içeriyor. Buna dilleri bu oranda zenginleşiyor da diyebiliriz; dilleri saflığını yitiriyor da diyebiliriz. Ancak izole toplumların dili ve kültürü saf kalıyor. Tahmin edeceğiniz gibi, bunlar gelişmiş toplumlar değil. Diller canlıymışcasına gelişiyor, değişiyor ve bu tamamen normal. O dili konuşan halk dili geliştiriyor, okuyarak, yazarak ve düşünerek. Spitzer ‘Dil bir sanat eseridir,’ diyor, Heidegger ise, ‘Dil insanın evidir,’ diyor. Bu evi kuran sensin, kendine geniş bir ev kurmak senin elinde. Günlük beş yüz kelimeyle konuşurken Türk dilinden şikayet etmen senin gülünçlüğün. Geçmişte hiç bir kültürel birikime sahip olmayan bir milletin içine de doğabilirdin ve yine de bu günlerde doğmana sebep olan atalarına müteşekkir olman gerekirdi. Eksiklerini görüp yeni çağa taşımak da senin görevin. Pek çok yazılı eser bırakmış bir medeniyet ve kültür inşa etmiş atayı okuyup anlamak sana ancak değer katar. Şikayet edip beğenmemek ise seni muasır medeniyetler seviyesine ulaştırmıyor. Sünnetullah gereği bir şey başarmak istiyorsan harekete geçmelisin. Kendi kültürünü reddederek başka bir ülkeye hizmet etmek de bir seçenek ama yine de sana şikayetlenme hakkını vermiyor. Osmanlının hakim olduğu dönemde Avrupalılar şikayetlenip mızmızlansalar, Osmanlı topraklarına taşınıp müslüman olsalar bugün ulaştıkları maddi kalkınmışlık seviyesinde olamazlardı. Kültür dil ve edebiyat birbiriyle iç içe. Yazar kitapta tanzimattan cumhuriyete yaşanan kültürel değişmeleri anlatmış. Harf inkılabının sağladığı kolaylıklar kadar sonucunda ortaya çıkan sıkıntılardan da bahsetmiş. Eski kültürel kaynaklarımızın bugün bizim için ulaşılmaz olmasını tek sebebi harf inkılabı değil tabiki, bugün ellilerde yazılmış kitapların bile sadeleştirmeye ihtiyaçları olması ciddi bir sorun. Yazar bu kitapların, bir sayfasında aslı yer alacak şekilde latin harflerine çevrilip sadeleştirilmesini önermiş. Bu çalışma yapıldı mı bimiyorum ama bu eserleri çoğumuzun okumadığını, haberdar olmadığını biliyorum. Kültür gelişen ve değişen bir unsur , yazarın da söylediği gibi eline baltayı alıp yıkmak kolay ama yapmak zor. Ne tohumlar, ne de topraklar icat edilir, onlar ancak ıslah edilir, seçilir ve beslenir. Kendi geçmişinden, atalarından nefret edenler, bilinçli olarak olamasa da kendilerinden de nefret ederler. Bu nefretin üzerine de sağlıklı hiç bir şey kurulamaz.

Kültür ve DilMehmet Kaplan · Dergah Yayınları · 20201,396 okunma

15 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hanife Aydemir