Halide Edip, cepheden izinli geldiğinde yoğun duygulanımların etkisiyle Kurtuluş Savaşı'nın ilk romanı olan Ateşten Gömlek'i 1922 yılında yayınlar. Aslında bu roman "yaşanmakta olan tarih "in romanıdır.
Roman tekniği olarak aslında anılardan oluştuğunu söyleyebiliriz. Bu anıları yazan roman kahramanlarından Peyami'dir. Yine roman coşkulu bir dil ile canlı betimlemelerden oluşmuştur.
Burada konusuna ve olay örgüsüne değinmek isterim. Mutlaka herkesin az çok bilgisi vardır.
İzmir'in işgali sırasında Yunanlılar tarafından kocası ve oğlu öldürülen Ayşe, İstanbul'a Peyami'nin yanına gelir. Ayşe ile Peyami evlenecektir fakat Peyami istemez. Daha sonra ikisinin yanına İhsan da katılır. Hep birlikte Kuvayı Milliye'ye yardım amaçlı Anadolu'ya giderler. Ayşe hasta bakıcı olur, Peyami çevirmendir.
İhsan ve Peyami Ayşe'ye aşık olmuşlardır. İhsan evlenme teklifi eder fakat Ayşe bunun cevabını İzmir'i aldığımızda vereceğim der.
Peyami ise bu süreçte aşkını içine atmıştır. Bu aşk ikisi içinde ateşten gömleğe dönüşür.
Cephedeyken İhsan ve Ayşe ölürler. Peyami'nin ise kafasında kurşun kalmıştır. Bu sırada Ankara’da hastanede olan Peyami anılarını yazmayı tamamlar. Ve ameliyata girip vefat eder. Bu ölümden sonra doktorlar yazdıklarını okurlar ve araştırırlar. Kolordu da görev alan ne Ayşe isminde hasta bakıcı ne de İhsan isminde alay komutanı yoktur.
-Doktorlar o halde? diye sorarlar.
Ve o an anlaşılır ki Peyami'nin beynindeki kurşundan dolayı girdiği bunalımın etkisiyle bu anıları yazmıştır.
