İnceleme yapmak yerine faydalandığım bir makaleden öğrendiğim bir bilgiyi kalıcı hale getirmek istedim.
Kaynak: • Şengül, Hamlet (William Shakespeare) ile Gülnihal (Namık Kemal) Adlı Tiyatro Eserleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme•
Oidipus Kompleksi:
Psikanalitik edebiyat kuramına göre, “insanların birtakım istekleri, ama toplum içinde yaşadıklarından dış gerçekliğe uymak zorunluluğu duyar ve bu isteklerini serbestçe tatmin etmez, aksine bunları bastırmaya, örtmeye bakarlar. Ama ister cinsel alanda ister başka bir alanda olsun bu itilerden, isteklerden vazgeçmek çok zordur” (Moran 2007: 151). ‘Oidipus kompleksi’ antik Yunan edebiyatında Sofokles’in Kral Oidipus adlı eserinden esinlenerek Freud tarafından sistemleştirilen psikanalitik bir kuramdır. Oidipus, bilmeden babasını öldürmüş ve yine annesi olduğunu bilmeden annesiyle evlenerek çocuk sahibi olmuştur. Shakespeare’in Hamlet oyunu ve Dostoyevski’nin Karamazof Kardeşler romanı Oidipus kompleksinin kuramsallaşmasını sağlayan diğer iki eserdir. Freud’a göre bu “üç başyapıtta” baba katilliği temasının odakta olması tesadüf değildir. Bu üç başyapıtta da “öldürme eyleminin nedeni, yani kadın çevresinde dönen cinsel rekabet göz önüne serilir” (Freud 1994: 235). Freud’a göre, bu üç eserden Kral Oidipus, baba katilliğinin nedenini yumuşatmadan gizlemeden açıkça ortaya koymuştur. Bu kurama göre erkek çocuklar bebeklik dönemlerinden itibaren anne ile duygusal bir ilişki içindedirler. Bu duygusal ilişkinin kökeninde de çocuğun anneye karşı beslediği cinsel dürtüler vardır. Böyle bir ilişkinin sürdürülebilirliği karşısındaki engelleyici figür babadır. Dolayısıyla çocuğun bilinçaltında babasına karşı keşfedilmemiş bir düşmanlık ve yok etme duygusu yatmaktadır. Bu durum, daha sonra farkında olmadan açığa çıkan baba düşmanlığı olarak kendisini gösterebilmektedir.
Hamlet, babasını öldürdükten iki ay sonra hem annesiyle evlenen hem de kral olan amcasından babasının intikamını alacağına dair yemin eder. Kar- deş/ kral katili Claudius, günah çıkarmak için tek başına dua eder. Kendisi de “uğrunda suç işlediği şeylerden vazgeçmeden” (H: 110) insanın affedil- meyeceğini bilmektedir. Diz çökmüş bir halde beklerken içeriye Hamlet girer. “İşte tam sırasıydı, yapabilirdim, dua ediyor. Şimdi yapacağım da” (H: 111) dese de Kral Claudius’u öldürmeyecektir. Çünkü bu esnada annesi onunla konuşmak için beklemektedir. Freud, Hamlet’in böyle uygun bir anda intikamını almamış olmasını, aslında çocukluktan itibaren bilinçaltında gelişen baba düşmanlığıyla açıklar. Claudius, Hamlet’in babasından Hamlet’in intikamını almış ve onu öldürmüştür. Bu yüzden Hamlet, bilinçaltında Claudius’a karşı kendisini borçlu hissetmiş ve onu öldürmeyerek ödeşmiştir. Oyunun üçüncü perdesinde tekrar babasının hayaletiyle karşılaşan Hamlet, suçluluk duygusuna kapılır. Babasına karşı: “aceleyle verdiğiniz ulu emri yüzüstü bırakan oğlunuzu azarlamaya geliyorsunuz değil mi?” (H: 117) sözleriyle mahcubiyetini dile getirir. Çünkü o, imkân varken babasının katilini öldürmemiştir. 
Kral Oidipus 
Hamlet 
Karamazov Kardeşler
·
12 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.