Daha çok küçük
yaşlardan itibaren anne-babamızın ve çevremizin
ahlak kurallarıyla karşı karşıya kalırız. Yanlış bir şey
yaptığımızda, anne-babamız "A, böyle yapılmaz!"
ya da "A, ne ayıp şey!" derler. Büyüdükten sonra
da ahlak kuralları ve yargılar devam eder.
Çevremizin ahlaksal beklentileri sanki içimize girmiş,
benliğimizin bir parçası olmuştur. Freud bunu
üstben diye adlandırır.
- Bununla vicdanı mı kastediyordu?
- "Üstben" dediği şeye vicdan da dahildir.