Piyes iki evli Meftun Bey'in acıklı macerası, tekrar evlenme şakaları ve tavla
oyunuyla hemen hemen bir vodvil havasında başlar. İkinci perdenin başında da görülen bu hafif komedi havası piyesin hatta bütün Midhat Efendi tiyatrosunun bizce en güzel tarafıdır. Muharrir nerdeyse 'Ayyar Hamza' sahibi Ali Bey'in o
çok güzel diline yaklaşmıştır.
Moliere'in Scapin'in
Dolapları adlı eserinin uyarlaması olan Ayyar Hamza, yazarın oyunları arasında en bilinenidir. Günümüzde de tiyatrolarımızda dönem dönem sahnelenmektedir. "Madam
Uykuda " adıyla da sahnelenen, ilk baskısında "tercüme ve
tertip edildiği " belirtilen Kokona Yatıyor ise Metin And'ın
tespitine göre Eugene Grange ve Victor Bernard'ın Madame
est Couchee adlı yapıtından uyarlanmıştır
Tiyatro
okuma yazma oranı düşük bir toplumda halka ulaşmanın
en kolay yoludur. Ali Bey de bu yolu tutmuştur, ancak oyunları didaktik olmaktan uzaktır.
Dilde sadeleşme çabalarının çok öncesinde kendisi sade, halk ağzına yakın tiyatro dilini kurabilmiştir. Dil konusundaki hassasiyeti ve başarısı, eserlerinde samimi, canlı ve
doğal bir sahne diline ulaşmasını sağlar. O, tiyatro dilinin
bütün incelik ve hünerlerini eserlerine yansıtabilmiş öncü
şahsiyetlerdendir.
