Bilim Tarihi
Cemal YıldırımBilim Tarihi Gönderileri
Bilim Tarihi kitaplarını, Bilim Tarihi sözleri ve alıntılarını, Bilim Tarihi yazarlarını, Bilim Tarihi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.VESALIUS, Andreas (1514-1564)
Galen'den parçalar okuyup ezberlemenin iyi bir yöntem olmadığını anlamıştı. Ne var ki, diseksiyon için kadavra bulma büyük sorundu. Mezarlıktan ceset çalma dışında bir çözüm yoktu. Yirmi sekiz yaşındayken, İnsan Vücudunun Yapısı Üzerine adını taşıyan yedi ciltlik kitabını, İmparator V. Charles'a sığınarak yayımlama yoluna gider. Vesalius uğrayacağı saldırıyı tahmin etmişti. Alışılmış tıp öğrenimini ve hekimliği eleştirmek, Galen'in otoritesine başkaldırmak kolayca göze alınabilecek bir iş değildi. Nitekim uğradığı saldırılara dayanamaması erken ölümüne yol açmıştır. Vesalius'un önemi, tıpta ilk kez doğrudan gözleme ve anatomi öğrenimine diseksiyona gitmesi ve bunda ısrar etmesidir.
Sayfa 378Kitabı okudu
Galen (Galenos) (129-200)
Bergama'da dünyaya gelen ve anatominin babası sayılan Galenos'un ''Olguların sınavından geçmeyen hiçbir önermeye güvenmem. Beni izleyen, benim gibi gerçeğe yönelen herkes bir kaç olaya bakıp acele yargılara ulaşmaktan kaçınmalıdır. Kişiyi uzun deneyimler aydınlatır ancak.'' şeklindeki sözlerinde gerçek bilimsel anlayışın bugün için de geçerli özünü bulmaktayız.
Sayfa 362Kitabı okudu
Antoine Laurent Lavoiser
Fransız hükümeti ondan hastane ve hapishane koşullarına ilişkin rapor isteyince, Lavoiser'in temizlik ve havalandırma sorunlarını aşan çok kapsamlı öneriler getirdiğini görürüz. Hastaneler konusunda, hastaların hastalık türlerine göre sınıflandırması, geri zekâlıların öteki hastalardan ayrı tutulması; hapishaneler konusunda azgın suçlularla basit suçluların birbirine karıştırılmaması gerektiği üzerinde durur; cezanın asıl amacının suçlunun ıslahı ve iyi bir vatandaş olarak topluma kazandırılması olduğunu vurgular. Ayrıca "çocuğun eğitimini toplumsal bir görev" sayarak bir devlet eğitim sistemi kurulması, hastalık ve yaşlılık için isteğe bağlı bir sigorta oluşturulması önerileriyle insancıl sorunlara ne denli duyarlı olduğunu gösterir. Lavoiser'in bilimsel devrimini incelerken bu tür etkinliklerini göz önünde tutmak; Fransız Devrimi'nin "eski yönetimin işbirlikçileri" diye suçlanan kurbanları arasında, giyotin de noktalanan yaşamının acı gerçeğini de unutmamak gerekir.
Sayfa 302Kitabı okudu
Bir Kilise Adamı Olan Joseph Priestley
Yeni "hava"nın (bulduğu ve kastettiği şey 'oksijen') ateşi daha kuvvetli yakacağı ve bazı kötü hastalıklarda akciğer için çok yararlı olacağını keşfetmişti. Priestley, solunuma ilişkin denemelerini önce fareler üzerinde sonra kendi üzerinde gerçekleştirir; ve şöyle yazar: "Bu 'hava'yı ilk teneffüs etme şerefi farelerle bana aittir."
Sayfa 297Kitabı okudu
Robert Boyle ve 17. Yüzyılda Bilimsel Araçların Gelişmesi
Tarih boyunca tüm dönemlerde bilim adamlarının ellerindeki araçlardan daha iyisini yapacak usta ve teknik beceriyi bulma olasılığı daima var olmuştur. Ama değişik biçimde sürdürülen kendini beğenmişlik, bilim adamını, mütevazı işçi ve ustadan herhangi bir şey öğrenmekten alıkoymuştur.
...
Boyle'a gelince, o daima pratik sanatların bilimden olduğu kadar, bilim adamlarının da usta ve zanaatkarlardan öğreneceği çok şey olduğu üzerinde durmuştur.
Sayfa 284Kitabı okudu
William Harvey (Kan Dolaşımı)
Denebilir ki, çalışmaları iç savaşla aksatılmış olmasaydı daha ileri gidebilirdi. Gerçekten, Harvey, iç savaşta yan tutmamış olmakla birlikte, Kral Charles'ın hekimi olarak kuşku altındaydı; bu yüzden de notlarının büyük bir bölümü yok edilmiştir.
...
Son bir nokta: Harvey'in Hekimler Kraliyet Koleji'ne bağışladığı şeyler arasında her yıl tekrarlanan açılış konuşmasında onun şu mesajı genç kuşaklara aktarılır: "Doğanın gizemlerini incelemek ve açıklamak yolunda deneysel yönteme bağlı kalınız!"
Sayfa 275Kitabı okudu
Kopernik
Din adamı, devlet adamı, bilgin, hukukçu, sanatkâr, şair, hekim, ekonomist, matematikçi, astronom-- o, bunların hepsiydi; ama asıl tutkusu -eğer "tutku" bu denli ılımlı ve ince bir düşünür için yerinde bir sözse- matematiksel astronomiydi.
Sayfa 251Kitabı okudu
Ortaçağ loncaları kendilerine "gizemli" bir görünüm vermeye özen gösterir, öyle kalmak isterlerdi. ...
Örneğin Bologna'lı Borghesano'nun 1272'de icat ettiği ipek atma makinesi (ki Bologna ipek endüstrisinde ortaçağların sonlarına doğru geniş ölçüde kullanılmıştır) 1538'e gelinceye dek gizli tutulmuş, Bologna dışında bilinmemiştir. Makinenin yaygınlık kazanması, 17. yüzyılda bir İngiliz'in, gizli tutulan tasarımı hileyle ele geçirmesinden sonra olur.
Sayfa 247Kitabı okudu
Bilim tarihini anlamamıza en büyük engel, evrenin doğasına ilişkin çağdaş görüşlerden kendimizi kurtaramayışımızdır.
Sayfa 235Kitabı okudu
Michael Faraday (1791-1867)
Amper denilen akım şiddeti birimi, bir saniyede 0,0011183 gram gümüşü serbest hâle getiren akım miktarı olarak tanımlanmıştır. Elektrokimyanın gelişmesinde Faraday'ın rolü bununla bitmez. Bugün kullanılan terimlerin birçoğunu ona borçluyuz: Elektrik akımı geçirerek bir maddeyi bileşimindeki elementleri ayırma sürecine "elektroliz", çözülen maddeye "elektrolit" adını verir. Elektrolit içine konan iki levhaya "anot" ve "katot" diyerek pozitif akımın birinciden ikinciye doğru olduğunu belirler. Birincisinde toplanan çözeltiye "anyon", ikincisinde toplanan "katyon" veya ikisine birden "iyon" der.
Sayfa 190Kitabı okudu