Vüsat O. Bener, Çağdaş Türk Edebiyatının sessiz kalemi.. 1950 kuşağının önemli yazarlarından.. Oğuz Atay'ın en yakın arkadaşı hatta "Tutunamayanlar" kitabının taslağını ilk okuyan şanslı kişi..
Yazarın okuduğum iki kitabında da ölüm ve karamsar ruh halinin bilinç akış tekniğiyle yazıldığını deneyimledim. Bunda yazarın genç yaşta doğum sırasında kaybettiği ilk eşi ve doğumdan sonra yaşatılamayan çocuğunun etkisi muhtemel..
"Buzul Çağının Virüsü" okuması ciddi olarak zor, hakkında doktora tezi yazılmış ve araştırmalara konu olmuş bir roman; bir o kadar da eleştirilmiş.. Kitapta birbiriyle bağlantılı 5 konu var ancak konular birbirini takip etmiyor, bölümleri ayırıp okumak gerekli ve her bölümde anlatıcının değişmesi de bir hayli zorluyor. Eseri genel olarak değerlendirdiğimde Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar kitabının aksine bir virüs misali başkalarına tutunarak, onların yaşamının içine girip hayatını idame ettirmeye çalışan bir Osman karakteri görüyoruz..
21 kısa öyküden oluşan "Kapan" ise karamsar ruh halinde yazılmış, kısa ancak vurucu cümlelerle bir solukta okunabilecek bir öykü kitabı.. Yazarı okumak isteyenlerin diline aşina olabilmek adına bu kitapla başlamasını tavsiye ederim
Kitap tam bir modernist öğeler içeren bir eser... Öyle ki bu alandaki tüm teknikleri bulabilirsiniz: Bilinç akışı, flashback, anlatıcı da farklılık (kimi zaman ben kimi zaman ilahi bakış açısı gibi), zamanda kronolojiye pek uyulmaması, kurguya zaman zaman uymama, mektup, anı, günlük gibi türlere yer vermesi, en önemlisi ve bu eserde en çok
Romanda varoluşsal sorgulamaların yapılması ve alışıldık roman kurgusuna aykırı bir kurgu olmasında, karakter üzerine kurulu olması etkilidir. Yazarın başarısı, romanda ele aldıklarından ziyade bunları ifade edişindedir. Osman’ın yanı sıra kullandığı dil de romanın kurgusunda biçimsel bir unsur olmaktan çıkmış ve romanın iç dinamiği haline gelmiştir. Osman’ın gerçek kimliği dil unsuru üzerinden temsil edilir. Kişiden karaktere dönüşmesini sağlayan bu gerçektir. Dili etkili kullanımında Türk aydınının hayal kırıklığı içinden sıyrılmaya çalışması, her şeye rağmen tutunmaya çalışırken geçmişiyle ters düşen anlayışa bürünmeye başlaması, farkında olmaksızın yaşanan bu değişimin söz dizimi üzerinden ironik olarak aktarılmıştır.
“Ölümlülüğe sevinmek yalanı, ölümsüzlüğe vurgunluk aldanışı yanında daha mı yiğitçe, sağlam, düz, gerçeğe en yakın gerçek?” (syf 81)
Vüs'at O. Bener ( 01 Ocak 1922, Samsun - 01 Haziran 2005, Ankara)
Türk edebiyatında Postmodern türünün temcilcilerinden biri sayılır.
Buzul Çağının Virüsü (1984),
Bay Muannit Sahtegi'nin Notları
Zor kitap. Kurgu arapsaçı. Anlatım dolambaçlı yollardan yürümeyi seviyor. Kim konuşuyor kim dinliyor anlayamıyorsunuz. Belirsizlik diz boyu, ki bunu kasten yapmış. Zamanlar, mekanlar, kişiler arasındaki geçişler öyle hızlı cereyan ediyor ki, yakalayabilene aşk olsun. Dil, emsalsiz. Kimselere benzemiyor. Ve hatta, sözlükte bile bulunmayan garip
Okuduğum en zor kurgu olabilir Buzul Çağının Virisü. Okurken en zoruydu, bitince olabilire evrildi:)
Tutunamayanlar’ın Feylesof Süleyman (Süleyman Kargı) adlı karakteri Vüs’at O. Bener’e atıf. Bener ve Atay yakın arkadaşlar ve Bener Buzul Çağının Virüsü’ne OĞUZ ATAY’ın anısına diyerek başlıyor. Kurguda da Atay’a hitap ettiği bir yer var, ikinci
Açıkçası o kadar zorlandım o kadar zorlandım ki bir şey çıkarabildin mi diye sorsalar, hiçbir şey çıkaramadım diye rahatlıkla, utanmadan, sıkılmadan söylerim. Vüsat O. Bener'e böyle bir kitapla başlamak kötü oldu.
Kim konuşuyor, neyi anlatıyor anlamak müthiş bir mesele. Bir kitap okuru/okuyucusu olarak bu kadar zorlayacak bir kitabı herkese sunmak ve ardından okur/okuyucudan anlayış beklemek doğru olmasa gerek. Nihayetinde sıradan okurlarız biz. Edebiyat eleştirmeni ya da kuramcısı değil. Bu açıdan bakıldığında bu kitabı olumsuz yönde eleştiren edebiyatçılar dahi var. Bir de kitabın tanıtım yazısı bölümünde bir şeyler yazan Enis Batur diye biri var ki, kendisi keyfine göre kitap toplatan, yazarları aşağılayan biridir, ona göre biz konfeksiyon tipi okuyucuyuz.
Valla hiç niyetim yok zaten hiçbir şey anlamayacağım bir kitabı okumayı zorlamak. Batur gibiler okusun. Profesyonel edebiyatçılar ya hani!
Kitap baştan sona bilinç akışı. Ve yazarın da karakterin de bilinci o kadar karışık ki... Elbette postmodern bir roman olay değil teknik merkezli olmalı. Tamam. Ama gerçek şu ki, okuyucuyu fazlasıyla yoruyor. Bir Faik yakaladım diyorum, pat Faik gidiyor Osman geliyor. Osman kim ulan derken biri ölüyor, cenazesi oluyor . Bir şey okudum ama ne okudum bilmiyorum. Yazar bence şairlikten dönme. Çünkü dikkat ederseniz çoğu yerde kafiyeli noktalanan ifadeler var. Velhasıl adını öğrencilerimize anlatıyoruz lakin kitabını pek sevemedim üstat , bağışla...
