Öncelikle belirtmeliyim ben kitabın Cem yayınevi tarafından 1972 basımı, Leyla Gürsel çevirisini okudum. Sahaftan (internetten) almıştım. Eski ve okunmamış bir kitaptı birkaç basım hatası okumayı zorlaştırdı ama sorun yoktu ta ki 433 ncü sayfaya kadar. Buradan 448 nci sayfaya kadar farklı sayfalar ciltlenmiş. Gerçekten sonuna geldiğim bir kitap için rahatsızlık verici. Ama yapacak birşey yok. Bunu anlatmamın nedeni sahaflardan kitap alırken bu tip riskleri de göz önüne aldığınızı bilmenizi istememdir.
Henri Troyat Rus yazarlarının biyografilerini yazan en iyi yazarlardan. Oldukça detaylı ve objektif olduğunu düşünüyorum. Sadece bir biyografi yazmamış yeri geldiğinde yazarın kitaplarını hayatı ile birleştirmek için kitaplardan özetler almış. Dili çok akıcı değil ama zihin açıcı. Yeni basımında nasıl bilmiyorum ama çevirmenin dili, kelime kullanımı çok hoştu.
Dünyanın en iyi yazarlarından olan Dostoyevski'nin çok da imrenilesi olmayan hayatı, iniş-çıkışları, düşünce değişimleri çok iyi vurgulanmış. Kitapları yazma sürecindeki yaşam tarzı, ilişkileri, evlilikleri, zaafları, tutkuları, (şimdi olsa çok eleştireceğimiz) Çar'a olan övgüleri, dini düşünceleri, felsefesi, sevdikleri, nefret edenler hepsi kronolojik düzen içinde okuyanı da içine çekerek anlatılmış. Zamanın yaşam tarzını da anlatarak bir bütünlük sağlamış.
Kitaplarını okumadan veya okuduktan sonra da neyi, ne için yazdığını anlamak adına okunması gereken bir yaşam hikayesi olarak düşünüyorum. Aslında biyografi ama tam manası ile bir roman olmuş.
