Ermeni Tehciri
Yusuf HalaçoğluSözler ve Alıntılar
... devletin çeşitli kademelerinde görev yapan Ermeniler, Osmanlı Devleti’nce kendilerine tanınan hoşgörüye karşılık verdikleri hizmetten dolayı “millet-i sadıka” unvanını kazanmışlardır.
Sayfa 16Kitabı okudu
Osmanlı idaresinde Ermeniler dini vecibelerini tam hürriyet içinde yerine getirirlerken, kendi din adamlarını da yine kendilerinin tayin etmelerine izin verilmiştir.
...
Anadolu'nun Türk idaresine girmesinden sonra burada yaşayan Ermeniler, kendi dillerini tam bir serbestlikle korumaya devam ettiler. Osmanlı yönetimi, diğer cemaatlere uyguladığı politikayı bunlara da uygulayarak Ermenice'yi ve Ermeni adlarının kullanılmasını serbest bıraktı.
Sayfa 17 - Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Osmanlı hükümeti seferberlik ilanından itibaren dokuz ay boyunca iyi niyetle ve küçük tedbirlerle işi çözmeye çalışmıştı. Ancak olayların önüne geçemeyince, Ermeniler konusunda köklü tedbirler almak zorunda kaldı. Van isyanının patlak vermesi üzerine bu olayları başlatan ve Ermeniler'i silahlandıran komite yuvalarını dağıtmak için 24 Nisan 1915'te vilayetlere ve mutasarrıflıklarına "acele ve gizli" kaydı ile genelge yolladı. Bu genelgede, Ermeni komite merkezlerinin kapatılması, evrakına el konulması ve komite elebaşılarının tutuklanması bildirildi. 26 Nisan'da da Başkumandanlık tarafından bütün birliklere aynı mealde bir tamim gönderilerek elebaşıların askeri mahkemelere sevki ile suçluların cezalandırılması istendi. Bu emir üzerine İstanbul'da 2345 kişi tevkif edildi. Alman Büyükelçisi Wangenheim bir raporunda tutuklamanın, 24/25 Nisan 1915 gecesi ve ertesi günü akşamı olduğunu, İstanbul'da aralarında doktor, gazeteci, yazar, din adamı ve mebusların da bulunduğu 500 Ermeni'nin, Taşnak İhtilal Örgütü üyesi olmaları sebebiyle gerçekleştiğini ifade etmektedir. Komite ve teşkilatları için bir yıkım olan bu tutuklamadan dolayı Ermeniler, genelgenin çıkarıldığı bu tarihi, her yıl katliam günü olarak kabul ettiler.
Tehcir kararı, yukarıda da açıklandığı gibi, komitacı Ermeniler’in müstakil Ermenistan kurma düşüncesiyle, savaş içinde bulunan kendi devletlerini arkadan vurmaları yüzünden zorunlu olarak alınmıştır.
Sayfa 101Kitabı okudu
Osmanlı Hükümeti seferberlik ilanından itibaren dokuz ay boyunca iyi niyetle ve küçük tedbirlerle işi çözmeye çalışmıştı. Ancak olayların önüne geçemeyince, Ermeniler konusunda köklü tedbirler almak zorunda kaldı.
Sayfa 62Kitabı okudu
Yukarıda kısaca bazı örneklerle açıklamaya çalıştığımız kadarıyla, Anadolu dışına çıkarılan Ermeniler'den önemli bir kısmının geri döndüğü görülmektedir. Dönmeyen veya kayıp olarak çeşitli belgelerde yer alan Ermeniler ne olmuştur?
Yaptığımız araştırmalara göre, eski yerlerine dönmeyenlerden büyük bir çoğunluğun Amerika, Fransa, Güney Amerika ülkeleri ile Avusturalya, Hindistan, Iran ve Rusya gibi ülkelere göç ettikleri ortaya çıkmaktadır. Bu gidenlerle, Anadolu'da eski yerlerine dönenleri ve İtilaf Devletleri orduları içinde savaşırken ölenleri bir cetvel halinde listelediğimizde, 1915 öncesinde Anadolu'da yaşadığı belirtilen Ermeni nüfusuna yakın bir sayı elde edilmektedir ki, bu da kayıpların aslında öldürülmek yerine başka ülkelere göç ettiğini ortaya koymaktadır. Bu sebeple iddia olunduğu üzere büyük sayıda Ermeni kaybının meydana gelmediği ve 1918 yılında öldüğü iddia edilenlerin halen yaşadıkları sonucuna ulaşılmaktadır. Nitekim Osmanlı topraklarındaki limanlardan başta Amerika olmak üzere diğer ülkelere giden gemilere ait yolcu listelerinde, bu göç eden Ermeniler tespit edilebilmekte, bunların adları ve soyadları ile yaşları, cinsiyetleri, seyahat ettikleri geminin sefer sayısı yer almaktadır
Sayfa 108
Birinci Dünya Harbi’nin sona ermesinden sonra Osmanlı Hükümeti tehcire tabi tutulan Ermeniler’den isteyenlerin tekrar eski yerlerine dönmeleri için bir kararname çıkardı.
Sayfa 104Kitabı okudu