Asıl adı Mehmet olan ve Fuzûli mahlasını kullanan şair 1480'li yıllarda doğmuştur. Doğum yeri konusunda Bağdat yakınlarındaki Hille ve Kerbala isimleri anılır. Kerbala ağırlık kazanmıştır. Türkçe, Arapça ve Farsça şiirleri olan şair Arapça "fazl" kökünden türetilen Fuzûli'yi mahlas olarak seçmiş ve yaygın olarak 'lüzumsuz, faydasız, boşboğaz, arsız..." gibi olumsuz çağrışımları olan bu mahlası kendisinden başka kimsenin almayacağını düşünmüştür.
Fuzûli şiir gibi bir sanatın ilimsiz olmayacağının bilincine varmış " İlimsiz şiir, esası yok duvar gibi olur ve esassız duvar gayette bî-îtibâr olur" diyerek tefsir, hadis, kelâm, fıkıh gibi İslami ilimleri ve mantık, hendese, astronomi ve tıp gibi aklî ilimleri öğrenmiştir. Dili ustaca kullanan şairin şiirlerinde aşk ve ızdırap iç içedir ve şiirlerinin fonunda tasavvuf en belirgin özellikleriyle yer alır. Şiirlerinde lirizmi yakalamış ve sanatında kalıcı olmayı başarmıştır. Farsça bir beyitinde belirttiği üzere O, ülkeleri askerlerle değil, dil kılıcıyla fetheden bir şairdir.
En sevdiğim beyitini bırakıp sessizce uzaklaşırım buralardan Okuyakalın
"Bende Mecnûn'dan füzûn âşıklık isti'dâdı var
Âşık-ı sâdık benim Mecnûn'un ancak adı var."
